Donnerstag, 20. Dezember 2012

Albert Zholi: Zonja “Malboro”


Zonja “Malboro”

Nga Albert ZHOLI

Vila ishte e rrethuar me mure të lartë, e më një portë rrëshqitëse elektrike. Brenda mureve një kopësht me gjithëlloj pemësh e lulesh. Vila ngrihej katër kate me ballkone të gjelbëruar e me dritare, dyer të veshur me xhama dritëthithës ngjyrë gjethe portokalli,. ë të dy anët e ndërtesës ishin vendosur dy kolibe ngjyrë limoni, ku ngrinin veshët e mprehtë dy qenë leshataorë. Në të djathtë shtrihej e futej thellë një garazh, ku një djaloshi veshur me kominoshe, pastronte pesë makinat “Mercedes –Bens” ku në plan të parë ndriçonin një ngjyrë bardhë e një ngjyrë mente…
Derën qëndrore e hapi një vajzë e veshur me përparëse e kordele të bardhë. Lindita e ndoqi pas vajzën me të bardha e u gjed në një sallon të madh, me kolltuqe të rëndë e shandanë, që ndriconin edhe të pandezur, me qylyma persianë, ku këmba fshihej e dukej, mes luleve ngjyrëndezura e me muret mbushur me piktura klasike, të bëra e të stërbëra me mijëra herë që nga jeta e piktorëve. Në një nga kolltuqet e rëndë afër oxhakut, ishte ulur Zonja. Këmbët i kish rënduar mbi njëra-tjetrën dhe një fustan i gjatë i kish fshehur gjithë bukuritë e tyre. Tymoste me përtaci cigare “ Malboro”, duke e hedhur cigaren nga njëra dorë tek tjetra, sikur gishtat e ngarkuar, me s’dihet sa unaza, të mos e duronin dot edhe atë send tymues . Lindita u afrua e ndrojtur.Gjithë ai luks i rëndë, me në krye Zonjën “Malboro” iu duk si në përrallat e Njëmijë e një Netëve .
-Mirdita !- e përshëndeti ajo greqisht.
-Mirdita!-ia ktheu zonja, duke lëshuar një shëllungë tymi të bardhë, nga goja, e duke i shëtitur sytë nga koka tek këmbët e Linditës. Lindita kishte një bukuri tërheqëse. Sapo e kish festuar 25 –vjetorin e jetës dhe një-vjetorin e martesës. Fëmijë nuk kishte. Dukej më tepër vajzë se nuse.
Zonja po ia fuste sytë e saj ku të mundëte: Në sy e në buzët gjysmë të çelura, në vrimat e veshit, e në qafën e bardhë e të shëndetëshme, në gjoksin e hedhur e në frymëmarrjen e ndruajtur, pastaj i ndaloi tek shuplakat e duarve dhe foli:
-E dini mirë greqishten ?-Dhe zëri i saj u bë i fortë e ngacmues.
-Jo shumë mirë .Po mësoj çdo ditë me medodikë dhe fjalor. Di të komunikoj mirë në anglisht dhe italisht.
-Si? Anglisht dhe italisht’ Ku i ke mësuar?—Dhe zonja lëvizi të ndenjurat e trasha në kolltuk, bëri ndërrimin e këmbëve mbi këmbë dhe lëshoi bishtin e cigares në një tavolinë argjendi.
-Në universitet – foli më kurajoze Lindita, kam mbaruar shkollën e lartë për ekonomiste. Zonja e shtëpisë shfaqi një qeshje ironike në fytyrë, duke përdorur vetëm sytë dhe buza. Duke lëvizur muskujt e faqeve të tulta . Dhe foli:
-Universitetet shqiptare nuk pijnë ujë në Evropë – dhe lëvizi gishtat e dorës së majtë sikur donte t’i shlodhte nga pesha e të florinjtave, apo t’i tregonte shërbëtores me universitete se para gishtave të saj nuk kishte vlerë shkolla e lartë …Por përsëri pyeti, si për t’u siguruar, për c’kish dëgjuar.
-Dhe sa vjet shkollë keni kështu ??
-Gjashtëmbëdhjetë dhe një vit pasuniversitar, gjithsej shtatëmbëdhjetë – ia numëroi Lindita, për të lënë zonjën të shtypte trurin në llogaritje.
Makinën larëse dini ta përdorni?-pyeti përsëri Zonja –
-Po!- u përgjigj shkurt Lindita.
-Po fshesën me korent – pyeti përsëri Zonja, sikur donte që një nga pyetjet e saj të dilte mbi dijet e shqiptares së ditur.
-Po, di ta përdor edhe fshesën elektrike – u përgjigj përsëri shkurt Lindita .
-Gjëra të tilla kishit në vendin tuaj ?
-Makinë larëse, gati, ka çdo familje. Unë kam patur edhe fshesë elektrike – e sqaroi Lindita, duke ndenjur, ashtu, në këmbë, si në provimet e shkollës.
-Po këtu ç’ke mësuar?-pyeti përsëri Zonja, duke pritur përgjigjen që donte.
-Edhe këtu kam mësuar shumë gjëra, në radhë të parë si të punoj në shtëpi zonjash e si t’i respektoj Zonjat…
Zonja qeshi për herë të parë me faqet e tulëta dhe u ngrit nga kolltuku.

Samstag, 8. Dezember 2012

Albert Zholi: ELTONI NGA TIRANA


ELTONI NGA TIRANA

Rrija në pritje të autobuzit në Dhafni (Athine).Vetëm fare. Pa pritur mu afrua një djalë, në moshën e adoleshencës. I dobët por simpatik. Me një gjysmë greqishte mu lut për një biletë. ia dhshë biletën dhe i fola në gjuhën tonë. Djali u gëzua. Pasi u prezantova djali më tregoi:” ...Elton më quajnë jam nga Tirana. Para shtatë muajsh kam ardhur në Greqi ...Erdha me një makinë transporti. Nga ato të gjatat që marrin mallra. Shoferi ishte njeri i mirë .Më solli deri në Athinë e nuk më mori para. Por unë e njoh dhe ndonjë ditë do t’ia shpërblej nderin. Nderi shpërblehet apo jo?...
Unë buzëqesha dhe ai vazhdoi:
“...Isha gjimnazist. Në vitin e tretë. Por e lashë shkollën. Për të mësuar, s’i kisha frikë mësimet ...nuk turpërohesha para mësuesve e shokëve...Por nga turpi ika dhe erdha këtu në Greqi ...Ata kishin para.Unë s’kisha ...Ata prishnin edhe pesë mjijëshen në ditë, kurëse ne aq nuk prishnim si familje ...Prindërit i kam në asistencë . Motra e papunë. Unë në shkollë. Prindërit e donin shkollën time, por unë ika...Është e rëndë të jesh i varfër. Edhe mësimet nuk të hyjnë në kokë. Je i përbuzur. Nuk bashkohesh dot me shokët. Edhe mësuesit nga ata që kanë para i hedhin sytë. Shkolla m’u bë si e huaj. Nuk më donte më si dikur. Edhe familja e ndjente jetën e vështirë ekonomike. Babai la duhanin se nuk kishte ta blinte ? Motra më shumë heshtëte se sa fliste. Unë e kuptoja. Ajo donte një djalë, por kush t’i hedh sytë kur nuk ecën me kohën ? Kur nuk ke para, as nuk vishesh dot sipas modës, as del dot shëtitje, as në floktore nuk shkon dot ...ehu... sa vështirësi ka jeta?! Motrën e kam shumë të mirë. Edhe prindërit. Unë jam djali i shtëpisë. Nuk do t’i lë ashtu të turpëruar. Mbase do të kem fat. Hë si thua ti ?! Dhe më shikoi gjatë në sy.
-Do të kesh fat se je i mirë dhe këmbëngulës –fola unë pa i zgjedhur dot fjalët që thashë.
Ai qeshi i gëzuar.
Tashti do të iki se më pret puna. Transportoj rroba, brenda një rrobaqepësie. Punoj 12 orë ama një tremijëshe dhrahmi e marr.
C’të bëj, pak, nga pak.
Ika, Mirupafshim!


Athinë 1996




 BABAI I KATËR FËMIJËVE

Pranë hotelit “ La Mirazhe”, mbështetur tek një trung peme, bisedonin të dy. Flisnim me zë të lartë, për ato që po ndodhnin në Shqipëri, të rrëmbyer nga të papriturat e dhimbëshme: vrasje, vjedhje, djegie- Flisnim me zë të lartë, të sigurtë për heshtjen përreth, por nuk kishim vënë re se pranë nesh na dëgjonte një burrë në mes të jetës, me flokë të rralla e me një shenjë në buzën e poshtëme. Në pamjen e parë na u duk njeri i mirë e hallexhi. Dhe ashtu ishte.
-Cfarë ju shqetëson?- e pyes më tepër për të mësuar se c’ishte ai e pastaj halli I tijë … Ai rrinte i heshtur, por për mirësjellje tha vetëm “Jam nga Vlora” dhe një lot I rëshkiti në faqet e rreshkura …
-Flisni, flisni pa ndrojtje –i foli shoku im.
Ai heshti përsëri kokëulur, u kapërcye në kombin e gushës, me zhurmën e gurit të hedhur në pus dhe foli:
-Të më falni për shqetësimin. Nuk do t’ju bezdisja po të mos ju dëgjoja kur flisnit... Thoshnit nga ato fjalë që kam edhe unë në shpirt. Shqipëria është hall i madh për të gjithë dhe të gjithë kanë nga një hall.
Ai heshti përsëri dhe përsëri vazhdoi ;
“Jam nga Vlora. Agim më quajnë. Para disa muajsh më vdiq gruaja nga zemra, në spitalin e Janinës. Kam mbetur me katër fëmijë të vegjël. Të madhin e kam 12 vjec e të voglin 13 muaj... Por jam i papunë dhe fëmijët i kam pa bukë. Agimi heshti përsëri dhe përsëri u kapërcye, sikur lëshoi në pusin e zemrës një gur.
Ne e kuptuam hallin e tij të madh. Fëmijët e tij s’kishin bukë ... “Bukën e përditëshme falna o zot “ Po Zoti akoma nuk i ka hedhur sytë nga ata katër jetimët e Agimit... E ndihmuam babanë e jetimëve me disa para sa kishim mundësi ... Ai uli kokën, na falenderoi dhe na tha: “...Unë nuk di të lyp, di vetëm të punoj ... të punoj për fëmijët e mi”. “Puna për bukën e buka për të jetuar ! Edhe kaq i mohohet njeriut ?!

Mars 1997 Athinë

Montag, 19. November 2012

Albert Zholi: NDËRGJEGJE


Tregim nga ALBERT ZHOLI


NDËRGJEGJE


Ata të tre ecnin pa folur. Ecnin, pas njëri-tjetrit, në distancën 2-3 metër. Secili në shpinë mbante nga një çantë sportive të mbushur me ushqime e me ndërresa. Të tre ishin nga një fshat dhe ishte hera e dytë që e bënin këtë rrugë. Herën e parë, para një viti, kishin udhëtuar dymbëdhjetë orë, në këmbë e kishin mbërritur në një fshat, në periferi të Athinës. Zunë punë në një fermer. Ai u dha pa lekë, një dhomë përdhese, që përdorej si depo veglash. Ata e rregulluan aq mire sa të nesërmen pronari nuk u besoi syve. Jetuan për një vit, si një familje me tre vëllezër. Punonin njësoj, paguheshin njësoj, ushqeheshin njësoj. I kishin mësuar me imtësi huqet e njëri-tjetrit. Pronari, fjalëpak e kërkues, bënte çudi me “tre shokët-vëllezër”. Emërat as që morën mundim t’i ndërronin, ishin Doriani, Albani e Kreshniku. Edhe në moshë ishin njëzetë e shtatë vjeçarë. Albani e Doriani ishin të martuar, kurse Kreshniku akoma beqar. Ai ishte edhe më hokatari e më i shkathëti edhe në punë. Pronari disa here donte ta paguante më tepër nga shokët, por ai i kishte thënë “Jemi njësoj të tre”. Pasi mbushën vitin dhe vunë disa para mënjanë, vendosën të shkonin në Shqipëri e të shmalleshin. Morrën lejë nga pronari dhe u nisën. U cmallën dhe …
Të tre, morën sërish, rrugën drejt Greqisë. Sigurisht në këmbë se për vizë as mund të bëhej fjalë. Përsëri kaluan nga Konispoli. I ishin afruar Filatit, pranë rrugës automibilistike kryesore. Ora ishte 04-30 e mëngjesit. Tek-tuk dëgjoheshin të lehura qensh dhe këngë këndezash. Pjesën më të rreziksjhme të rrugës e kishin kaluar, pikën kufitare greke. Koha ishte freskuar së tepërmi, në atë mes shtatori.
-U çmenda për një cigare-tha Doriani me të avashtë.
-Edhe unë-ia priti Albani.
-Pa më pyesni mua?-vazhdoi Kreshniku.
-Tani me kujdes-tha Albani që ecte i pari,-është e përpjeta shkëmbore.
Donin edhe disa metra që të mbërrinin te rruga matanë, kur Kreshniku rrëshqiti me një “oh” të zgjatur. Kur iu afruan, panë Kreshnikun që mbante gjurin e djathtë me të dy duart dhe shtrëngohej nga dhimbja. Çdo sekondë që kalonte ia shtonte dhimbjet e gjurit, sa këmba filloi t’i mpihej. Në fillim mendoi se do të ishte një goditje e zakonshme, por problemi ishte më serioz. Këmbën nuk mund ta urdhëronte dot më. Ishte jashtë funksionit të trupit. Po zbardhëte. Qëndrimi i gjatë aty, në anë të udhës, ishte i rezikshëm. Mund të binin pre e policies. E kapën nga krahët shokun e tyre dhe e fshehën në një guvë jashtë vrojtimit. I ngritën pantallonin e këmbës së djathtë dhe pane me kujdes. Këmba kish nisur të enjtej
-Po zbardh.
-Do na kapin.
-Ikni ju-foli me dhëmbë të shtrënguar Kreshniku-më mirë të më kapin mua se të treve. Ju jeni më hallexhi se unë.
Ata pane njëri-tjetrin në sy. Sytë u shkëlqyen. Si duket mezi e prisnin atë “lejë” të shokut të plagosur. Përgatitën çantat, duke hequr ushqimet e Kreshnikut dhe pasi u përshëndetën, me shokun e mbetur, u larguan. Ai i ndoqi me sy deri tutje pas kodrës. Dhimbja po i shtohej. Gjuri po i enjtej edhe më. Nxorri nga çanta bidonin e ujit dhe lagu buzën që i digjte. Ishte zbardhur plotësisht. Makinat po shtoheshin nga çasti në çast, duke e mbushur rrugën me zhurmën e motorave. Këmba i dhimbte egër, sa nuk mund ta prekte as me dorën e vetë. Poa orën e dorës. Ishte 11-të. Kishte pesë orë që qe ndarë nga shokët. Me siguri do të kenë mbërritur në Janinë-mendoi. Do zoti nuk i ka kapur policia. Ky mendim e gëzoi dhe sikur e lehtësoi ca. Lëvizi nga vendi. Donte t’i shmangej disi diellit. Befas dëgjoi tingullin e një zileje. Nuk qe kope dhënsh apo dhish, ishte zile e vetmuar. Zilja sa vente e po afrohej, deri sa u dëgjua edhe zhurma e patkonjve. Ishte një fshatar me mushkë të kuqe. Edhe donte edhe s’donte ta shihte fshatari me mushkë. Sa po rrotullonte këto mendime, mushka mbërriti aty te këmba e tij. Fshatari zbriti nga mushka me një kërcim atleti dhe i foli:
-Apo pu ise pedhi mu? (Nga je djali im?)
-Nga Shqipëria-iu përgjegj ai greqisht.
-Pse rri ashtu?
-Kam vrarë këmbën e s’mundem.
Burri rreth të 55 vjetët, me një pamje babaxhani, me mustaqe të trasha e të zverdhura nga duhani, iu afrua e i pa gjurin me kujdes. Gjuri ishte enjtur e nxirë, sa fshatari u shqetësua.
-Ç’pak më thua, ky është bërë katran. Vetëm ke ardhur?
-Vetëm-gënjeu.
-Si të quajnë?
-Kreshnik.
-Nuk e them dot atë emër, Niko do të të thërras. Mua më quajnë Llambi. Tani do të të marr me mushkë dhe do shkojmë në shtëpi.
Xha Llambi ecte duke tërhequr mushkën. Njerëzve që e përshëndesnin rrugës nuk u jepte shumë sqarime. Sa hyri në oborrin e shtëpisë foli me zë të trashë:
-Eleni, shpejt ujë të vakët dhe një govatë!
Sa i ngjan babait tim!-tha Kreshniku me vete.
Eleni doli tek dera dhe pa me kurreshtje djaloshin mbi mushkë. Zbriti shkallët për të ndihmuar….

***

Atë mbasdite Kreshniku do të dilte nga spitali i Janinës. Plot tetë ditë kishte qëndruar në atë spitalë. Nënë Eleni i kish ndenjur te koka. “Edhe nëna ime nuk do kujdesej kështu” mendonte Kreshniku dhe nuk dinte si ta falenderonte. Ajo i tregonte për djalin e vetëm që ishte shpërngulur në Amerikë. Ata, burrë e grua, jetonin vetëm në atë fshat kufitar me Shqipërinë. Ajo i përgatiti valixhen me roba për të dale nga spitali dhe priste të shoqin që të vinte. Ai erdhi së bashku me infermieren. Ajo solli fletëdaljen dhe faturën, që shënonte 150 mijë dhrahmi.
-Do paguhen në katin e parë-foli infermierja me buzë në gaz.
-Shëndet të mbarë-uroi ajo Kreshnikun duke i rrahur shpatullat.
Atij sa nuk i ra pika. Kush do t’i paguante gjithë ato para? Ku do t’i gjente? Kjo dhimbje ishte më e madhe se ajo e gjurit para një jave.
-Eleni, merre djalin dhe më prisni te makina. Ja erdha unë-dhe si një djalë i ri nisi të zbresë shkallët.
Iu afruan qendrës së Janinës.
-Këtu afër është një lokal i një fshatarit tone, marrim diçka për të ngrenë dhe bisedojmë-tha xha Llambi dhe ndaloi me kujdes makinën. Hynë në lokal dhe zunë vend. Lokali ishte i thjeshtë, por të binte në sy një pastërti tërheqëse. Pronari i lokalit përshëndeti nga banaku. Kamarieri solli menjëherë gjellët dhe tre birra “Amstel”.
-Të shkuara të harruara!-uroi xha Llambi dhe përplasi goten me “Nikon”.
Uroi edhe nënë Eleni.
-Faleminderit shumë për gjithëçka, që bëtë për mua!
-Dëgjo mor bir, punën tënde e diskutuam së bashku me gruan. Ti për punë ke ardhur në Greqi. Ne na duhet një njeri për punë. Kemi vreshta, kemi edhe bagëti. Mire do të paguhesh, me ne do të hash, me ne do të jetosh, si një familje. Kemi pesë dhoma, njëra është dhoma jote. Ky është mendimi ynë, ti bëj si të të dalë më e mira.
Ky propozim ishte i papritur për Kreshnikun. Kish menduar të nisej sa më pare në Athinë, të punonte dhe t’ju kthente borxhin e spitalit. Me siguri shokët dhe pronari e prisnin. Ç’të bënte?
-Dakord do të rri të punoj te ju, por sot do të shkoj në Athinë të takoj dy shokë-pune, që më ruajnë punën së bashku me pronarin. Dua t’i sqaroj, që të mos dal i pabesë. Pas dy ditësh do të kthehem. Xha Llambi ngriti kokën nga pjata dhe e pa në sy. Sytë e tij shprehnin mosbesim. Por e pranoi arsyetimin e djaloshit.
-Atëhere të mbarojmë së ngrëni dhe të nxitojmë të zemë autobuzin e fundit për në Athinë-tha ai dhe u ngrit vetë i pari.
***

Në Athinë mbërriti rreth ores 21-30. Autobuzi eci për mrekulli. Sa mbërriti shkoi te gabina për të marrë pronarin në telefon. Tre karta telefoni ia kish dhenë xha Llambi para se të hypte në autobus. Merak-plaku, mendoi Kreshniku. Formoi numërin:
-Ne(po)–u dëgjua zëri i tij i vrazhdë.
-Zoti Filip, jam Kreshniku, Kristua, siç më flisni ju.
-Si, Kristua, shqiptari, punëtori im? Po ku je mor bir, shokët më kanë thënë se nuk do të vije tani shpejt.
-Flas nga stacioni i autobuzëve, jam këtu në Athinë, të lutem eja e më merr se nuk kam asnjë dokument dhe …
-Erdha, për njëzetë minuta jam aty.
Morri dhe xha Llambron në telefon, i tha se u gjend mirë në Athinë dhe do kthehesh sipas fjalës.
-Pse nuk erdhe me shokët-e pyeti z. Filip sa u takuan.
-Kisha një problem familjar.
-Ndihet mungesa jote. Tani kemi edhe shumë punë.
Makina ecte me shpejtësi drejt shtëpisë ku ishin edhe dy shokët-bashkëfshatarë. Kur Kreshniku hyri në dhomën e tyre, ata ishin shtrirë dhe dëgjonin muzikë. U shtangën sa e panë. Kreshniku, për të mos e dhënë veten i përqafoi me mall dhe i pyeti për shëndetin.
-Ne jemi fajtorë ndaj teje-foli Albani pa e parë në sy.
-Tani do sjell diçka për të ngrenë. Nesër kemi punë të reja. Tani erdhi edhe Krtistoja me fuqi të reja.
-Zoti Filip, unë erdha vetëm për t’ju takuar. Nuk do të punoj më këtu.
-Si, ku do të punosh?
-Në një fshat të Janinës.
-Oh, sa do të të paguajnë aty. Unë do të të paguaj mire.
-Nuk kam bërë Pazar, por do ma vlerësojnë mire punën që do të bëj.
-Pyete në telefon pronarin sa do të paguaj dhe unë do të jap më shumë.
-Jo zoti Filip. Ata m’u gjendën në kohën më të vështirë. Kur u ktheva vetëm u rrëzova dhe vrava gjurin keq. Mbeta në udhë. Zoti Llambro më mori, më shtroi në spitalë e më trajtoi si djalin e betë. U kam shumë detyrime atyre. Nga juve jam shumë i kënaqur, ndaj edhe erdha t’ju falenderoj, por më duhet që të kthehem në Janinë…
Z.Filip tundi kokën. Shokëve u kish ikur ngjyra e fytyrës.
-Mirë, të të vejë mbarë! Punëtorët si ti, gjithëmonë e hapin vetë rrugën e jetës-uroi z.Filip. Tashti ejani ta kalojmë bashkë darkën…

____________________
Marrë nga "Sofra poetike" në FB

Montag, 12. November 2012

Daniel Gazulli: MOTRA IA GODITI

 
MOTRA IA GODITI
 
- tregim-
 
Ishte Pashkë, pothuej fundi i vitit të parë në shkollën fillore.
Si gjithë fëmijtë kurreshtarë, ndalesha e lexoja çdo gja.
Edhe kur shkoja në Kishë me gjyshin, lexoja shkrimet mbi varre.
Gjyshi ndalej pothuej gjithmonë tek varri i familjes, një varr i naltë prej guri të gdhendun, gjithë ornamente, me dy dhoma varrimi; nxirte kutinë e duhanit dhe dridhte një cigare, duhan Sheldie, ai ma i miri. Mandej e linte cigaren pranë Kryqit të madh, po prej guri, në krye të varrit, dhe futeshim në Kishë të shihnim Meshë.
Shpesh herë, kur mbaronte Mesha, shkëputesha nga dora e gjyshit dhe vrapoja për tek varri të shikoja nëse ishte përsëri cigarja aty. Rrallë ndodhte që ta gjeja përsëri.
Pyesja gjyshin kujt ia kishte lanë atë cigare dhe kush mund ta kishte marrë, po ai më përgjigjej gjithmonë: “Do ta kuptosh kur të rritesh.”
Atë të Djelë Pashke kishim shkue ma heret dhe gjyshi po pastronte disa barna të këqija rreth varrit.
Unë, shumë kurreshtar, përpiqesha të lexoja çfarë ishte shkrue mbi rrasë të varrit. Nuk e kisha aspak të lehtë, se shkronjat ndryshonin mjaft nga ato që kisha mësue në abetare.
Vetëm fjalinë e fundit arrija ta lexoja qartë: “Motra ia goditi, sot me 14 t’Marcit 1896”.
“Kujt ia ka goditë këtë varr e motra, gjysh?”- e kisha pyetë një ditë.
“Gjyshit tim” – më ishte përgjegjë ai.
Nuk e zgjata ma, edhe pse kurreshtje më shtynte të pyesja, përse pikërisht e motra, e jo vëllaznit apo të bijtë, sepse e dija që stërgjyshi im kishte pasë edhe një vëlla tjetër.
Në vjeshtë të atij viti na e lamë Krythën dhe u vendosëm në Shkodër.
Gjyshi kishte shumë mall të kthehej në Sapë, të shëtiste nga një fashat tek tjetri, të takonte motrat e tij, të takonte miq të vjetër, por sidomos të vinte këtu, në Varreza, e të ndalej gjatë, të dridhte cigare e ta linte mbi varr, të bisedonte me za të ultë diçka që unë nuk e kuptoja e nuk e merrja me mend me cilin fliste. Nganjëherë rrinte shumë gjatë në varrezë, dridhte disa cigare dhe i rreshtonte pranë Kryqit të varrit.
Tashma isha rritë e kishte ardhë koha ta pyesja:
“Përse ia goditi pikërisht e motra varrin gjyshit tand e jo vëllaznit apo bijtë?”.
Gjyshi më shikoi gjatë. Me vështrimin e tij sikur më mati shtatin, që tashma dilte ndonjë cantim mbi të, edhe pse porsa kisha mbushë pesëmbëdhjetë vjeç.
***
“Kur vdiq gjyshi, nisi rrëfimin e tij të ngadalëshëm gjyshi im, kam qenë 25 vjeç e i martuem me gruen e parë. Ti e di se mue më kanë vdekë dy gratë e para, mandej u martova me gjyshen tande.”
E dija sigurisht që gjyshi kishte qenë i martuem tri herë e se gruen e parë, me të cilen kishte jetue vetëm gjashtë muej, e kujtonte shpesh e me dhimbje.
“Ishte i vetmi burrë që kishte mbetë në shtëpi. Ku të shkonte, ishte 83 vjeç dhe vuente nga bulçimi. Kush ishte për pushkë, në shtatë e shtatëdhjetë vjeç, kishte dalë kaçak, se Valiu i Shkodres kishte nda mendjen me na shue të gjithëve.
A i shikon, m’u drejtue gjyshi tue hedhë shikimin varreve përreth, janë të gjithë varre të reja. Ma i vjetri asht i familjes sonë. Po kjo Kishë e këto varre kanë sa nuk mbahet mend. Kishte ardhë, pra, vetë valia prej Shkodre me dy taborre. Ishte betue me na nxjerrë fare të gjithë sa ishim.
Nisi atje ku e dinte se na dhimbte ma shumë. Shkatrroi varret. Kishte sjellë me vete do magjypë prej Jemenit e për një natë tanë natën shkatrruen varret, theyn Kryqa, deri eshtnat e të shuemëve i nxorën përjashta. Ishin edhe dy burra katundi, Përgjinësh u kanë pasë thanë, që nuk kishin dalë kaçakë, e që mihen në varre me jemenët. Nuk ka ma Përgjin tash, kanë dalë fare. Jo që të dalun fare kanë qenë gjithmonë.
Gratë që e kanë pa atë mënxyrë thonë se nuk ka gja ma të shëmtueme në këte botë. Gjithë ky vend mbushë me kocka njerëzish”.
U ndal e drodhi një cigare tjetër. Ngadalë, shumë ngadalë. E uli po shumë ngadalë në rranxë të Kryqit.
“Kur e moren vesht njerëzit, u sulen turr e vrap për në varreza. Sa kishte dalë drita. Njerëzit po them unë, po vetëm gra ishin, sa na kishim dalë kaçakë.
Gra dhe babë Ejëlli. Tetëdhjetëetre vjeç e me bulçim, mezi merrte frymë.
I doli para xhabia me nizamë. “Ju do të hyni këtu të pastroni vendin kur të mbarojmë na!” - , i tha ai babë Ejëllit.
“Këta janë varret tona”, ia ktheu babë Ejëlli.
“Ktheu ti qen plak në shtëpi, se po i ve jemenët me të varrosë për së gjalli!” – iu kërcënue xhabia.
“Nuk asht punë që s’bahet, por mbasi t’i kam mbarue edhe unë do punë” – ia ktheu qetë babë Ejëlli.
Mandej nxori dy alltitë me mulli dhe filloi prej xhabisë. Një me shtatë e lau veten.
Jemenët moren ograjat.
Nizamët, që shoqnonin xhabinë, u sulen mbi gra. Me bajoneta. Katrinën, due me thanë gruen teme të parë, e shpuen tej përtej me bajonetë. Ishte gjashtë muejsh shtatëzanë.
Krisi pushka prej Lezhet e në Shkodër, po në Krythë nuk mundi me hy asnjë. Valia kishte sjellë nizam të madh dhe e kishte rrethue Krythen në katër anët.
Hallëmadhja ime, motra e gjyshit, vendosi mos me i varrosë të vëllanë e të renë pa u goditë varrin. Pagoi pare të madhe, solli mjeshtra e për një ditë e një natë goditi varrin me dy dhoma, për babë Ejllin dhe gruen time, Katrinen.“
U ktheva e lexevo edhe një herë mbi rrasë të varrit: “Motra ia goditi, sot me 14 t’Marcit 1896”.
Ndërkohë gjyshi kishte dredhë një cigare tjetër dhe e uli mbi varr, rrazë Kryqit.
“Këndej asht varrosë babë Ejlli?” – e pyeta, tue vu ore se cigarja nuk ishte në mes të varrit, po djathtas Kryqit.
“Po, foli ai si me vete, nga ana e detit asht varrosë Katrina, kurse nga ana e malit babë Ejlli”.
Ka kalue gjysëm shekulli qysh atëherë.
Kur shkoi në Krythë, ndalem gjithmonë tek varret. E nuk harroi të la një cigare mbi varr, djathtas Kryqit, nga ana e malit, andej nga asht varrosë babë Ejëlli. Janë cigare të gatshme, nuk janë duhan Sheldie, nuk e di a do t’i pëlqejë babë Ejëlli, po kot e kam marak, se më duket sikur më buzëqeshë atje prej Qiellit, i kënaqun që po i la një cigare.

______________
Marrë nga ZEMRASHQIPTARE

Dienstag, 6. November 2012

Sylejman Aliu: AKTI I PARAFUNDIT

AKTI I PARAFUNDIT 

Tregim

 … dhe erdhi edhe ajo ditë. Rrugën, njëmend s’e kishin shtruar me spirra xhami, as me hithra. Në të s’kishin vënë as gozhda thimthpërpjetas, as prush të mbuluar me hi. Megjithatë, ai ecte duke e kafshuar buzën e poshtme me aq forcë, sa mavijosej i tëri në fytyrë dhe shikonte rrugën me do sy të drithmë. Të tjerët e vinin re këtë ecje, por kjo në lagjen GJ. ishte bërë gati e rëndomtë. Në fillim atij i kishin thënë se ecja e tij do të ngjante mu kështu, megjithatë, ai kishte ngulur këmbë se këtë rrugë do ta kalonte pa vështirësi. “Do të shkel nëpër prush, nëpër hithra, nëpër spirra e nuk do të më dëgjohet zëri…” . Tash ecte. Ecte dhe buzën e vet të poshtme e kafshonte deri në gjak. Dielli digjte nga lart. Lagjja GJ. kishte rënë në gjumin e vet të rëndomtë të pasdrekës.
Era e lehtë, që endej padiktueshëm në kraharorin e hapur, sillte diçka si gërhamë. Gërhaste lagjja GJ.! Ai ecte nëpër rrugën e saj me dhembje të padurueshme.
Ecja duhej bërë në thembra, ngase ky zdirgjej tatpjetës. Deri te vendi, ku duhej të shkonte, s’ishte larg, por të arrinte atje ishte e pamundur; vullneti e bënte më të afërt, kurse sytë e mekur e humbnin skajin në një humnerë të pakapërcyeshme... Prapë lagjja Gj. flinte! Flinte, flinte!...
Bri rrugës, ku në të majtë digjej e mplakur shtëpia e kaltër, që dikur tërë lagjes Gj. i kishte dhënë themelin, përnjëherë nga hija e plepit të butë doli një njeri, që në atë moment ishte vështirë të hetohej çfarë kishte në kokë: kësulë të bardhë? Të zezë? Të kuqe? Vërehej se setrën e leckosur e kishte të shijaktë, kurse tërë atë trup të shkurtër e të gjerë, e mbante në këmbë të zbathura. Dalja e tij aq e menjëhershme dhe aq e befasishme sikur ia shkapurishi rëndomësinë e përgjumshme lagjes në këtë pikëditë. Nga kulmi, dielli digjte, kurse hijet plepore, sikur rrinin të paluara nëpër trungje. Njeriu do të shikonte kot në këtë kohë kah perëndimi. Gjithçka mund të ndodhte, por perëndimin e këtij saçi, këtë s’e sillte dot. E, njeriu ecte me dhembje të pashërueshme nëpër rrugë. Njeriu që doli nga hija vështronte pa kurrëfarë habie. Grimconte thonjtë, që mes tyre dhe mishit të gishtrinjve, dukej vija e zezë e llumit.
- Hej! – tha ai. – Ti pikon, por asfalti ta përthanë menjëherë gjakun! Hyn nën hije!
Njeriu që ecte e dëgjoi, por s’i vuri vesh. Fytyra e mavijosur përcëllohej egër nga të nxehtit e diellit e të asfaltit. Tash edhe njeriu trashalluq iu vu prapa. Të dy ecnin, por asnjëri nuk fliste. Turma e vogël e njerëzve, që mrizonte hije më hije, qeshnin, pinin ujë të ftohtë, birrë dhe coca-colë.
Trashalluqi më vonë tha:
- Herën e parë e ke?
Këto fjalë përsëri i mori era dhe njeriu me fytyrë të mavijosur vazhdoi të ecë me dhembje të papërmbajtjshme. Thembrat tash iu kishin çarë dhe nëpër të çarat i hynte zalli i imët, që e kishte mbuluar asfaltin. Sa afër e kishte cakun, por sa të largët e bënte dhembja.
- Tash edhe thembrat të qesin gjak!... Gjak, gjak… - bërtiti njeriu trashalluq. – Ec me pjesën e anshme të këmbës… Si duket këtë e keni të parën herë!
- Hesht! – tha njeriu i mavijosur. – Këtë rrugë do ta kaloj pa nxjerrë zë! Do të arrij në cak…
- Në cak?! – pyeti me habi njeriu që i vinte prapa.
Nga zhegu përcëllues turma e njerëzve merrte një trajtë të çuditshme. Ata nisën të gajasen, të bëjnë me dorë kah asfalti dhe kah vija e gjakut, që përthahej menjëherë.
- Edhe pak, edhe pak! – bërtiste turma dhe zhgrehej përsëri në gaz.
Këto të qeshura s’e trazonin dot qetësinë, në të cilën kishte rënë lagjja Gj. Ca fëmijë, të mërdhezur nga vapa, grahnin përpara rrota biçikletash me do tela të dredhur e të shkurtër. Ata vinin në drejtim të njeriut, që pikonte gjak; prapa tyre, një pushimore publike me strehë çadre. Jevgjit në tarracën e saj nxirrnin nga strajcat e tyre enë të kristalta dhe i venin ato karshi diellit. Hijet përkundruall, ndriçoheshin nga ky shkëlqim kristalesh, kurse asfalti mbulohej me një bardhësi të padurueshme.
- Ikni! Ikni nga rruga! – thanë fëmijët dhe e shikuan vëngër njeriun që i pikonte buza gjak.
- S’iki dot! – tha ai.
- Nga kjo rrugë ju duhet të ikni patjetër! – thanë prapë fëmijët dhe shikuan njëri-tjetrin.
- Doemos, doemos!
- Doemos do të ikë! – tha njeriu trashalluk me setër të shijaktë. – Ja! Ky është ndalur! – u tha atyre. – Dhe derisa ju të numëroni deri në tre, ky do të gjendet në trotuar?
- Jo! – tha me të nxehtë njeriu i mavijosur.
- Një… - nisi të numërojë një fëmijë. – dy…
Njeriu që synonte cakun, provoi edhe një herë të kafshojë buzën e poshtme, por nuk mundi; ajo ishte ajur. Atëherë, nisi ta kafshojë të epërmen. Dielli prapë digjte, digjte…
- Më thanë ta arrij cakun dhe kur ta bëj këtë, ju do të më shihni si zogun në qiell… Do të arrij.
- Lagjja Gj. ka vetëm dy skaje. Të parin dhe të dytin. Në të vërtetë nuk dihet cili është i pari e cili i dyti! Ju mund të endeni sa në njërin, sa në tjetrin dhe të mos arrini kurrë në atë cak…
- Do të arrij!
- Do të arrinit sikur të ekzistone ky cak – tha njeriu trashalluq dhe bëri me dorë kah fundi i tatpjetës. – E shihni rrafshin e rrugës? Kur të arrini atje duke ecur kështu në thembra, do t’ju urdhërojnë të ngjiteni prapë përpjetë, por atëherë nuk do të ecni në thembra, por në maje të gishtrinjve… Ky ndryshim i ecjes do t’i shtojë edhe më tepër dhembjet dhe gjaku do të të rrjedhë edhe më shumë; gishtrinjtë të tendosen, muskujt të ngrehen, kurse thembrat prapë do të të dhëmbin, do të të dhëmbin e do të djegin e gjaku përsëri do të të rrjedhë, do të të rrjedhë… Kur të mbërrini kryerruge, ku dielli do të përvëlojë gjithnjë, do ta ktheni kokën prapa kah fundi i teposhtëzës së rrugës dhe atëherë do të shohësh njerëz të qeshur, të pispillosur, kurse gratë me republika ngjyrë vjollce e me tufa pendlash do të bredhin duke e ruajtur me përpikëri bardhësinë e lëkurës së lëmuar nën hijen e ombrellave bojali. Këmbët e tyre plot bukuri shqetësuese do të qëndrojnë lehtë-lehtë mbi taket e larta, të cilat nëpër tërë lagjen Gj. do të mbjellin gjurmë të thekshme hapash që do të përcillen, pastaj, si jeh deri në dhembjen tënde të pëgjakshme. Menjëherë do ta mendosh cakun. Po, ku do ta gjesh atë cak? Ku do të jetë caku që ta kanë paracaktuar?
- Po këta fëmijë, ç‘duan nga unë?
- Të ikësh nga kjo bredhëritje e kotë! – u përgjigj trashalluqi me ftohtësi neveritëse duke kaluar pranë tij. – Edhe mua më thoshin, kur bridhja kështu… Atëherë, doja ta përfillja me fanatizëm të tmerrshëm krenarinë time qyqare. Duke e njohur se e kisha të tillë doja t’i tregoja botës se megjithatë edhe unë… Mirëpo, siç e shihni, nga ajo ditë unë e varrosa edhe atë krenari qyqare që e kisha dhe tash jetoj krejtësisht pa të, në flatrat e një jete të shlirshme…
Një grua, e veshur krejtësisht në të bardha, erdhi befasishëm dhe nisi t’u flasë fëmijëve në vesh… Kush qe ajo grua? Përse ishte aq tinzare dhe pse erdhi aq papandehur? Në këtë zapullimë tmerruese dukej se edhe vetullat, edhe buzët, edhe sytë i kishte krejtësisht të bardhë… Këmbëngulja e fshehtë e saj ishte e qartë dhe nga vështrimet mospërfillëse lindi diçka që zgjonte neverinë dhe frikën. Më pastaj, fëmijët me do britma të çuditshme humbën nëpër rrugicat e lagjes.
Trupshkurtëri tha:
- Kot e ke! Ti do të thyhesh! Ajo që është shkruar të ndodhë, do të ndodhë patjetër edhe sikur ta derdhësh këtyre rrugëve tërë gjakun që ke! Hyr nën hije dhe shëroi plagët!...
Ikja e fëmijëve ndillte diçka shqetësuese dhe të papritura. Tërë freskinë e qenies vapa e nxirrte nëpër djersë, kurse buzët e përgjakura vinin duke vënë rreshkë të trashë. Poshtë, në rrafshin e rrugës, shndrisnin ende shishet e coca-colës dhe të gotave të kristalta, në të cilat derdhej gurgullima e ujit të ftohtë. Megjithatë, rrugën s’e kishin shtruar as me hithra, as me gjemba, as me spirra qelqi, dhe kurkund nuk po shfaqej ajo që këtij i dukej shqetësuese dhe e papritur.
Tash kish nisur të vijë erë e rëndë minjsh të ngordhur. Gjithkah përhapej kjo erë qelbake. Ata në rrafshin e rrugës, me gjasë nuk trazoheshin fare nga kjo duhmë. Ishin mësuar me të, apo kjo u vinte për lale, nuk dihej. Duhma e minjve të ngordhur ishte njëmend e rëndë, e padurueshme, më e rëndë dhe më e padurueshme se ajo e njeriut të kalbur. Megjithatë, kjo s’e trazonte fare as njeriun trashalluq, qe ecte hijeve gjithnjë përpara, duke i grimëcuar thonjtë, që midis tyre dhe mishit, shihej vija e zezë e llumit.
Thembrat e përgjakura shkilnin në asfaltin e nxehtë dhe aty lenin gjurmë krejtësisht të padukshme. Pak më vonë, përnjëherë nisi të fryjë një fllad i ngrohtë, që vinte nga anë të papërcaktuara, por që ecjen e bënte disi më të lehtë. Gjethet e molisura, e të vyshkura të plepave të butë bri rrugës, nisën të zgjohen e të fëshfërisin me një gjuhë mëshire. Por, kjo zgjati vetëm pak. Në barkun e qiellit të bardhë e të mbushur gjegj, s’fluturonin si ngahera, as sorrat… Ku ishte, pra, caku i ndaljes? Kjo pyetje, që i erdhi krejtësisht papritur, e trembi. Ngrehi kokën dhe shikimet e molisura i derdhi atje, në teposhtzën e rrugës, e cila iu duk se vërtet nuk kishte të sosur. “Do të ec, do të ec deri në cakun e premtuar dhe pastaj, i ngritur mbi të gjitha fuqitë e torturës, do të hedh në qiell flamurin e fitores!”
Të çarat në thembra, iu kishin mbushur me zallin e imët dhe ato i digjnin sikur të shkilte mbi prush. Atë që i premtonte vullneti ia bënte rrugën më të shkurtër, më pak të mundimshme, kurse thembrat, ato të mallkuarat, e ligështonin, deri në hamendje… Sa bënte edhe disa hapa ndalej dhe padashur sytë i shkonin nën hijet e plepave të butë, thithnin diçka forcuese atje dhe prapë drejtoheshin kah fundi i rrugës, që atij i dukej se ishte mbledhur atje poshtë në një pikë vorbull dhe aq më e shkurtër i dukej rruga deri tek ajo. Tmerri ishte më i madh se dhembja e thembrave të çara. “Do të arrij deri atje, po pastaj? - thoshte me vete duke zgjatur hapin më guximshëm. Anise në rrugë nuk lëkundej asgjë, nuk shihej njeri, atij i bëhej se të gjithë ata që i njihte dhe që nuk i njihte, tash kishin dalë në rrugë dhe e ndiqnin ceremonialin përfundimtar të një vullneti e qëndrese të mashtruar. Po, megjithatë, ai nuk jepej. Vazhdonte të ecë. Britmat e njerëzve, që atij i dukeshin se vinin nga të gjitha anët, dikur shndërroheshin në duartrokitje shurdhuese. “Edhe një pranim”, thoshte me vete. “Edhe një hap…”. Por tash s’thoshte se me siguri do të qëndronte deri në fund.
Kur të gjithë ata, që e kishin parë të nxitur nga kurreshtja, kishin menduar se të ecurit e tij, më në fund, ishte kryeneç dhe i sigurt, ai u ndal. Fytyrën e kishte ende të mavijosur, por dihatja e mbushur me rënkime dhembëse tashmë nuk dëgjohej e gjallë. Trashalluqi e hetoi domethënien e kësaj ndaljeje, që ai e kishte paramenduar si të domosdoshme. Lëvizi kokën i buzëqeshur dhe vazhdoi të ecë. “Ishte e domosdoshme të ndodhte kështu”, thuase thoshin hapat e tij të rëndë, që i tërhiqte hijeve të plepave të butë.
Dielli ishte varur kah perëndimi e gjegji më nuk dukej aq i shpeshtë.
Dyshimi se ekzistonin të gjitha ato që e rrethonin, e bënin përherë e më të luhatshëm. Cak s’kishte! Këtë ia kishin premtuar dhe gjithë këtë mundim s’e kishte bërë për ta vënë në provë vullnetin, po për ta vërtetuar të vërtetën, që ai gjithmonë e kishte menduar si idealin e vetëm të së përditshmes. Caku, ishte e qartë, s’ishte kund. Atëherë, ku mund ta gjente të vërtetën, për të cilën kish menduar të flijonte me krenari? Të gjithë i kishin thënë se as cak e as të vërtetë qëmoti s’kishte kund dhe se në emër të së vërtetës të gjithë i kishin thurur lavdi gënjeshtrës, me anë të së cilës me dinjitet të jashtëzakonshëm janë ruajtur dhe janë shtuar interesat banale të lakmisë. Të gjitha këto i shkuan rrokollimë nëpër kokë, u ngërdhesh si i çmendur dhe nisi të vrapojë nëpër hijet e plepave të butë që e ngushtonin rrugën deri në fundin e saj. Thembrat më s’i ndiente. Vraponte, vraponte dhe tash nuk dihej mirë a vraponte që t’ua përplaste njerëzve në sy mashtrimin që ia kishin bërë, apo ikte nga ai diell i së vërtetës, për t’u strehuar dikund nën hijen e gënjeshtrave, që, kudo të ndaleshe, hasje në grumbullin e tyre. Po, më vonë u pa se ai kish vrapuar drejt asaj që iu kishte frikësuar më së shumti…
… vrasja patjetër do të ndodhte. Për këtë kishin menduar jo shumë gjatë, por me saktësi: vrasje duhej të kishte…! - vinte urdhëri tinëzar nga boshësia e panjohur e një froni plot dergjë. - …dhe kjo duhej të kryhej fare natyrshëm.
Por… o, zot! Ne flasim për vrasjet dhe i bëjmë ato sikur kur luajmë me kërthizën e kotorrit. Bëjmë net të pagjumë, na zë ankthi, që na shndërron në trajta të çuditshme dhe pasi të na stërkeqë mirë e mirë, na forcon e na bën të shpërlahemi nga çdo ndiesi e butë e të brishtë dhe në vend të tyre zënë vend instinktet hakmarrëse, që dalin nga ne në formë këlbazi, e mveshim qiellin arsyes me të dhe për hir të interesave të atyre që na përgatisin, mësohemi të ngrehim vetëm gishtin…
Këto i mendonte njeriu, që tash ikte me të madhe nëpër hijet e plepave të butë të rrugës në Lagjen Gj. Nesër, ky njeri do të bëhet vrasës. Njeriun që do ta vrasë, do të jetë pjesë e mirë e vetvetes së tij.
Për çudi, thembrat s’i djegin më.
… dhe ajo ditë erdhi. Rrugën nuk ia kishin shtruar me hithra, me spirra e as me prush. Shkonte ky njeri drejt shtëpisë së kaltër të Lagjes Gj.
Pas asaj dite, kur nga të katër anët e kësaj lagjeje ishin dëgjuar krisma rrënqethëse, e kishin parë këtë njeri duke u fshehur hijeve të plepave të butë, me setër të shijaktë, duke i grimcuar thonjtë e mbushur me llum të zi…


Freitag, 28. September 2012

Mihallaq Qilleri: SPITALI PSIKIATRIK



  SPITALI PSIKIATRIK

( Fragment nga romani në proces "DASHURI E THINJUR")


....................................................................................................................................................................

Rëndonte mbi tokë, por edhe mbi qëniet njerzore një qiell asfiksues. Rruga, ashtu gjithë pluhur siç ishte, ngjante si lëkura e një gjapëri të trashë që dikur ishte zvarritur mes këtyre ndërtesave të ulta të periferisë, kishte lënë aty veshjen e vet të gjithgrisur dhe pastaj ishte zhdukur diku. Ndoshta vijonte ta vështronte këtë mjerim të paanë diku nga qielli, nga ajo mjegull e pistë që endej si përlhurë e palarë prej vitesh, apo prej ferishtesh te thara e të ndyra dhe gajasej me këto fytyra të myrëtuara që ecnin atje poshtë si të dehur.
Qyteti, megjithatë, kishte qendrën e vet disa qindra metra larg së këtejmi, e cila dikur pati një shkëlqim të çuditshëm, madje një ngazëllim të ri përfshirë edhe historinë së tij mijëra vjeçare. Ashtu, i shtrënguar mes lumit dhe një kalaje bizantine, ky grumbull ndërtesash, rrugësh, fatesh, vdekjesh e lindjesh, varfërie e pasurie, megjithatë nga kjo pikë e periferisë, ngjante sikur nuk ekzistonte. Këtej nga i duhej të ecte Diana Gosnishtit, shtriheshin ca fusha të mbjella me misër, shtëpi të shtrembëra njëkateshe si prej kartoni dikur të lagur e të tharrë më pas, gjerdhe të rrëzuara aty aty, ose përpjekje pronarësh të çuditshëm për të rivendosur kufij atje ku ato nuk kishin ekzistuar kurrë. Dhe vërtetë, nga malet kishin zbritur qindra familje të etura për mirëqënie qyteti, pa e besuar ende kishin rënë në kurthin e pasigurisë dhe papunësisë.
Diana Gosninisti ishte një grua rreth të gjashtëdhjetave, por që në të vërtetë ngjante disi më e re. E veshur me një pallto të lehtë e të shkurtër, aq sa i dallohej edhe rrethi i fundit të saj të zi, i gjatë thuajse ne kercinjtë e këmbëve, kësaj gruaje, në të vërtetë i mungonte një kapele gri për të t’i shtuar përfytyrimit se këtej, në këtë humbëtirë, po ecte si një qënie e buisur nga romanet e Dikensit, e cila, megjithatë, ndihej sikur shkelte në tokat e veta të dikurshme. Sytë e saj kishin një pikëllim të çuditshëm dhe nuk kuptohej nëse këtyre anëve ajo kërkonte diçka të zakonshme, apo thjesht ishte arratisur nga luksi i banesës së saj për një aventurë të fshehtë. Kishte duar të vogëla, të bardha, këmbë të plota, një trup përmbi mesataren, flokë të shkurtër të cilat, nga që nuk i kishin rezistuar erës që fynte ishin shpupuritur aq shumë sa tani i përplaseshim mbi ballin e lartë e syve të trishtuar. Shikonte si e hutuar këtë peisazh të verdhë, ndonjëherë pengohej në gropat e rrugës dhe, megjithë, mendimin se këtej duhej të gjente patjetër ndërtesën e një spitali psikiatrik, nuk mund të mos i tërhiqnin vëmendjen banesat e rrethuara me lloj-lloj hekurash e llamarinash të ndryshkura. Jeta brënda tyre, mendonte gruaja, duhej të ishte disi me e ndryshme nga kullat gjysmë të shembura në male, ndonëse shtëpitë shiheshin të pambaruara. Diku, sapo ishte ngritur një dhomë sa për të futur kokën, gjetkë po shtohej një kuzhinë, ca më tej qenë mbjellë pemë. Ngastra toke të punuara përgjysëm edhe ato, i sillnin ndërmend përkohëshmërinë e të ardhurve në këtë periferi qyteti. Vetëm ideja se spitali psikiatrik ishte ndërtuar dikur këtu për të pasur mundësinë e shmangjes të të sëmurëve prej skandaleve me njerëzit normalë, ose mundësitë e ndonjë arratisjeve të papritur të mund të shiheshin deri në kufi të maleve, nuk e përligjte tani të gjendej në mes të kësaj katrahure urbanistike. Por ama, ashtu siç shkatërrohet mendja njerëzore, ashtu edhe mjedisi mund të sakatohej përbindshëm. Ky mendim që i erdhi në kokë aty për aty, si solli gruas një buzëqeshje të çuditshme dhe besoi se gjithçka gjendej në të dy anët e kësaj rruge të pluhurosur, lidhej me një institucion të çuditshëm që rëndom quhej tranzicion.
Pasiguria e veprimit që po kryente, ashtu me hamendje, e padetyruar prej askujt, duke udhëtuar disa qindra kilometra larg, ndoshta ishte shkaku i ankthit që ndjente. Kishte harruar sesi ishte veshur, përse ishte stolisur kështu banalisht, krejt pa shije, me atë fund të zi që i varej afër fundit të këmbëve dhe kishte rrezik të ndyhej edhe ai nga ky pluhur ngjites..Rruga nuk kishte as trotuar, as pemë, as vija..Vetëm oborre me gjerdhe të shtrembëra, banesa me mure tullash, qerpiçi a llamarinash, diku të ulta e diku të larta, duke të krijuar një ndjesi dramatike e varfërie të skajshme..Befas ndeshi në të djathë të saj, një mur betoni, me ca tela të përdredhur mbi të, të ndryshkura edhe ato, diku të shqyera e diku të vendosura si atë ditë, i solli vetiu një ndjenjë qetësie pas marrëzisë së përfytyruar..
Mbi një tabelë harkore ishte shkruar me bojë qielli të ciflitur emri i institucionit. Spitali Psikiatrik Rajonal. Portë të jashtme, në kuptimin me kante, një rojë a kujdestar që mund të ndalonte të hynin lirisht atje të çmendurit e jashtëm, nuk kishte. Lirisht mund të shikoje oborrin ku kishte mbirë një qetësi drithëruese. Përtej shihej dera e ndërtesës trikatëshe, gjithsesi edhe ajo e mbyllur. Qëndroi. Një drithërimë e pavetdijshme përshkoi trupin e saj. Ndjeu ftohtë. Ngriti vetiu jakën e palltos dhe mbështolli qafën. Çfarë kërkonte këtu, o zot? Përse kishte ikur nga Tirana dhe pat ecur për disa orë duke ndjekur një ëndërr? Kur e kishte parë atë ëndërr? As një mbrëmje më parë, as para dy netësh, as para..Në të vërtetë ajo ishte një ëndërr që mund të shihej edhe ditën, mjaftonte të qetësoheshe një çast diku në një stol lulishteje, ose të pije një kafe e vetme në një lokal gjysmë të boshatisur, ose, ose..të ikte yt shoq me sherbim, apo diku gjetkë, mungesë që mund të zgjaste të paktën një orë dhe... Ëndrra kishte lidhje me një emër, thellësia e të cilit sikur vinte nga Mesjeta, një emër që tashmë nuk kishte kurrfarë lidhjeje me jetën e saj, por thjeshtë me një të kaluar përtej 40 vjetëve. Sa emra të tillë ngjiten në kujtesën njerëzore dhe pastaj shuhen sikur të mos kishin ekzistuar kurrë? Mos ishte kjo një aventurë çmendurie përtej moralit të kohës, shkollimit të saj, moshës, familjes së bukur, miqësive të vjetra e të reja?
Bëri edhe një hap brenda oborrit. Befas, mbështetur pas murit, si për t’u mbrojtur nga era e ftohtë që frynte, pa një grua të veshur me rroba fshtaresh veriore, e ulur galiç dhe kishte shpërndarë përfund një kartoni, gjithë mallin e saj, të cilin me siguri priste t’ja blinin vizitorët e këtij spitali drithërues. Gjithçka atje, e lënë përtokë, ishin ca pako biskotash sigurisht të skaduara prej kohësh, ca paketa cigaresh markash të çuditshme, të gjitha të huaja, ca kavanoza kompostosh të mbetura nga një kohë kur të sëmurëve u çoheshin vetëm të tilla, kuti coca-cola a shurupe të ngjyrosura, brisqe rroje, madje edhe fiongo..Ky ishte një mall i çuditshëm të cilën gruaja e pa me habi. Përse duheshin fjongot këtu? Diana ngriu përsëri.Por nënvetëdija e saj nisi të lëvizte furishëm për të vetmin faj që zbulonte këtë çast gri. Ah, si mund të vinte deri këtu, të takonte një të sëmurë dhe të mos ishte kujtuar t’i blinte diçka? Apo kjo që po bënte nuk kishte kurrfarë lidhjeje me një vizitë te një i afërt, por një përballje konfliktoze me një njeri, gjendja e të cilit nuk i interesonte fare, madje ai duhej të përgjigjej për një akt të pamoralshëm, çuditshëm të dikurshëm?
E gjitha pamja e ndërtesës së rrjepur nga shirat që ishin përplasur në të prej dhjetra vjetësh pa kujdes e kujtesë, i solli një drithërimë. Ndoshta kështu duhej të ishin katandisur tashmë edhe shpirtërat e atyre njerëzve që endeshin dhomave të saj. Dhe me një shpirt të tillë të rrjepur, të përgjysmuar, të shformuar, a mund të bisedohej? Aq e marrëzishme paskish qenë hakmarrja e saj sa nuk kishte mundur të mendonte para se të nisej ketu as për atë që në jetë fantazme të sendërtuar prej shkatërimit e deformimit, as për atë që vuajtja është thjesht një mjerim i paanë dhe trupi tretet vetiu i rrahur nga duhma të habitshme të brendshme, kujtimesh a alucianocionesh të ngjashme? Bisedohet me një njeri normal, të cilit kemi të drejtë t’i kërkojmë llogari për tradhëtitë, vjedhjet, gënjeshtrën, vrasjet, ikjet , harresën, por jo me një qenie të cilit të gjitha këto të marra së bashku janë shformuar në një masë amorfe copëzimesh të hatashme që gjallojnë në jo më shumë se përtej një minute kohe?
Ndjeu se gruaja malësore që shiste aty mallin e saj të mjerë, kishte nisur ta shikonte me kureshtje. Ndoshta shpresonte që kjo kliente do të mund të blinte diçka aty, sepse po e shihte duarbosh. Nga ana tjetër, ashtu vetëtimthi, njëherësh nëpër disa dritare të spitalit, nisën të shfaqeshin e të zhdukeshin ca hije të deformuara njerëzore, të cilat, pasi përplasnin kokën pas hekurave, ktheheshin përsëri diku në thellësi të dhomave të tyre. Mesa duket vet prania e saj mes këtij oborri të zbrazët e të mbuluar me një pluhur kafe të zbehtë, nisi të zgjonte aq shumë interes te këta njerëz të harruar brenda kafazeve metalikë e mureve të trasha, sa një pjesë e personelit u alarmua nga kryengritja. Kishte ndodhur edhe herë të tjera kështu. Pra duhej paralajmëruar njeriu që e shkaktonte këtë ngjarje. U hap dera kryesore e spitalit dhe atje u shfaq një grua e veshur me bluzë të bardhë. Diana Gosnishti e ndjeu se qe bërë pikërisht ajo objekt i kësaj agonie sfilitese të sëmurësh dhe atë çast duhej të vendoste përfundimisht. Te ecte e vendosur drejt derës së spitalit dhe atje të kërkonte të shihej me Mark Vigun, apo të kthehej mprapsht e të thyente qafën së toku me marrëzinë, apo ëndrrën e saj. Kjo dilemë zgjati vetëm dy sekonda. U kthye. Deri sa kapërceu portën e jashtme zallamahia e krijuar tashmë prej të sëmurëve, të cilët protestonin për këtë ikje, e përndoqi deri sa doli. Përballë, matanë rrugës, ajo pa një lokal ku shkruhej thjesht BAR – KAFE. U nis për atje. Ndoshta duhej që qetësohej për disa minuta sa të kthjellonte së paku idenë ngulmuese..Përse kishte ardhur deri aty?

.......................................................................................................................................

Dienstag, 25. September 2012

Hamit Taka: SHEMBJA E LUMTURISE


SHEMBJA E LUMTURISE
 
 -tregim-

 Sa herë kalonte rrugëve të kryeqytetit, që e kishte magjepsur bukuroshen provinciale më tepër se sa ishte në të vërtetë, ajo ndalej para vitrinave, ku ekspozoheshin mallrat më të mira në shitje. Kur e joshte ndonjë çantë, ndonjë shami, ndonjë shall apo ndonjë bizhuteri, futej brenda dhe vështronte gjithçka me kureshtje, ku çdo gjë i dukej më e mirë se tjetra. Mirëpo të gjitha i dukeshin më të shtrenjta se kursimet e saj. Motivi i vetëm ishte një dhuratë e bukur për mamanë e vet dhe për atë, që i kishte krijuar një kaos të ëmbël në tërë qënien e saj. Tani kishte dy muaj që e brente ndërgjegjja, pse nuk i bëri një dhuratë, sado modeste, njeriut, që i kishte ndezur të gjitha dritëzat e rinisë së saj. Po atë të diel pas dite nuk e ktheu asnjë herë kokën nga vitrinat gjatë gjithë rrugës që përshkoi me këmbë, sikur ato të mos ekzistonin fare. Bile këmbënguli tëmos e shoqëronte as Edlira, shoqja e saj më e ngushtë. Vetmia për të ishte bërë një hapësirë e blertë e pafundme, e derdhur në reze diellore, që e mbushte plot e përplotë vegimi rrezëllitës i tij. Që ta zgjaste sa më shumë bashkëbisedimin me vegimin e tij prepotent, të nanurisej në ëndërrën e saj, nuk mori autobuzin urban, si zakonisht, kur bënte rrugën nga godinat e fjetjes të studentëve të mjekësisë deri në qendër të kryeqytetit. E kishte bërë thirrjen te PTT-ja qëndrore, që të ishte në mesin e rrugës për të dy, me shpresën se, pas fjalëve që ajo kishte menduar t’i thoshte, ai do të vinte në takim patjetër. I kishte menduar frazat, i kishte thënë e rithënë, kishte ndryshuar fjalë e fjali të tëra e prapë nuk ishte e bindur se ato do të bënin efektin maksimal në dërgjegjen dhe zemrën e njeriut të saj të zemrës. Në kaleidoskopin shumëngjyrësh të kujtesës i parakalonte gjithë periudha e bukur pesëmujore, që kishin kaluar në parajsën e lumturisë-një novelë e ëmbël dashurie: Vështrimi hipnotizues i tij një mbrëmje në bulevardin Dëshmorët e Kombit, ndjekja disa mbrëmje me radhë, kudo që ajo ndodhej, prezantimi e njohja midis tyre, telefonatat, takimet, lokalet e pastra, ku pinin limonata e hanin xupa , shoqërimet krah më krah e dorë për dore deri te godina e saj në orët e vona të mbrëmjeve vjeshtore. Veçanrisht ato mbrëmjet në kinematë e kryeqytetit, të ngjeshur pas njëri-tjetrit. Sytë e saj të bukur kishin disa muaj që ishin vetëm në ëndërrim. Pesë muaj të kishin kaluar bashkë me një pasion të zjarrtë, të panjohur më pare për të, nuk linte asnjë shteg për dyshime. Por dy muaj pa asnjë takim, vetëm me biseda telefonike dhe justifikime të panumërta për pamundësinë e takimeve, ishte përmbysje e botës për të. Te sporteli mbriti gjysëm ore para kohe. Çentralistja u habit pak me kërkesën naive të bukuroshes, për ta provuar linjën e “Qytetit Studenti”, mos studenti me emrin Erjon ishte paraqitur në PTT, por buzëqeshi, se ishte regjur me padurimin e këtyre studenteve të reja. Vajza, pak e përskuqur, u ul në skajin e një stoli bosh. Çentralistja e re në moshë, por jo shumë e bukur, nuk mundi të mos e përqëndronte vështrimin mbi trupin e saj të derdhur, fytyrën tmerrësisht tërheqëse, flokët e lëshuar mbi supe dhe sytë magjepsës, ku vezullonte një trishtim i ëmbël. Jo pa zili vështroi ovalet e gjunjëve të saj të lëmuar, të dalë pak në fustanin e kaltër prej leshi dhe gjoksin që gufonte nën pallton ngjyrë portokalli. E ka shkopsitur qëllimisht, mendoi çentralistja, për të nxjerrë në pah ato thesare të vyera për një femër në moshë të saj. Ndërkohë studentja, me vështrimin ngulur te një tablo, ku ishte pikturuar parku te liqeni artificial i Tiranës, arsyetonte: Nuk ka asnjë arsye.Nuk ka asnjë mundësi. Pesë muaj kemi qënë njerëzit më të lumtur në botë. Ishte një poemë e bukur ndjenjash, që ne e recitonim të dy me pasion. Ndërsa në vesh, me një ritëm të pandërprerë, i kumbonte zëri i çentralistes në pritjen e telefonatës së parë: Dhurata me Erjonin në kabinën numër 5… Iu kujtua puthja e parë. Ishte gjëja më anormale në tetëmbëdhjetë pranverat e veta. Nëna, gjyshja, halla, tezja dhe motra e madhe i kishin dhënë një mijë porosira, të cilat ajo i kishte të shkruara në kornizën e moralit. Por temperamenti i saj nuk i duronte konvencionet. Si bukuroshe e përkëdhelur e provincës rregullat e diktuara të sjelljes e bezdisnin, sepse ato rregulla kufizonin lirinë e saj, dhunonin ëndërrat, pasionet, hobitë, hapësirën e saj jetësore. Ajo s’duronte dot as praninë e shoqeve më. Që nga dita që ishte njohur me të, ai ishte i pranishmi i vetëm në jetën e saj, që nuk i ndahej për asnjë çast. Ajo kujtonte e rikujtonte ato çaste ndehëse, kur ai ishte fizikisht pranë saj. Trupin ia përshkonin drithërima molisëse , i ndërpritej frymëmarrja dhe zemra i rrihte fort. Ndërpriste çdo gjë, bile edhe leksionet dhe i dukej se, po humbte ndërgjegjen nga afshi i lumturisë. Korniza në ato çaste u thye e u bë thërrime para syve të saj. Ai e kapi për dore, e afroi pranë trupit të tij, ndërkaq ajo ngriti sytë e bukur dhe i vështroi portretin më të bukur në botë. Djaloshi u përkul dhe, pa e paralajmëruar, e puthi në faqen nga i binte drita, pasi lodra e reflekseve të dritës e joshte më tepër. Drithërima, që ia përshkoi trupin, i shkaktoi një ndjesi të panjohur e krejt të jashtëzakonshme dhe gjoksi filloi t’i ngrihej e t’i ulej hovshëm. Djali u mbështet pas trupit të saj dhe, duke e shtrënguar pas vetes, si dy gjysma trupash të bashkuar në një të vetëm. Gjoksi i saj i butë u shtrëngua fort në kraharorin e tij. Bukuroshen e përshkoi dëshira për ta përqafuar, për t’u shtrënguar edhe më fort pas trupit të tij. Megjithatë nuk e mori guximin. Me një ndrojtje, që vinte nga një vatër e trurit të saj, ajo i preku kraharorin e tij dhe e ledhatoi lehtë me gishtat e butë. Djali u drithërua pak, lëshoi një rënkim të lehtë e të zgjatur dhe vazhdoi ta puthte me ëndje i pangopur. Bukuroshja, e trullosur nga ajo që po ndodhte, nuk iu përgjigj puthjeve të tij. Djali vazhdoi përsëri e përsëri deri sa vajzës nuk i mbetën më forca dhe hapi buzët. Gjuha e djaloshit, si një mrekulli e shumëpritur, depërtoi në hapësirën e ëmbël të gojës së saj. Ai vazhdonte me përkëdhelje e ledhatime në supe, shpinë e qafë, sikur donte të bindej se nuk ishte ëndërr, se ajo qëndronte para tij vërtetë aq magjepsëse dhe aq e ëmbël….Por, papritur, si një rrufe në qiell të kulluar, ia ndërpreu kujtimet zëri i sportelistes: “Dhurata me “Qytetin Studenti” të mos pres. Personi i kërkuar nuk është paraqitur”. -Ç’ke të keqen nëna? Mos nuk ndihej mirë? Mos more ndonjë lajm të keq? - i tha një grua e moshuar, kur pa se u ngrit sikur ta kishte goditur një rrymë elektike të forte. Fytyra i ishte zbardhur si bore e freskët. Gruaja iu afrua dhembshurisht, e kapi për krahu dhe e uli përsëri në stol, duke tërhequr edhe vëmendjen e të tjerëve. Vajzës i ikën lotët çurg. - Jo nuk kam gjë. Jam mirë. Faleminderit shumë,-iu përgjigj me mirënjohje gruas dhe u ngrit për t’u drejtuar nga dera. Por, pa bërë dy-tre hapa jashtë portës së PTT-së, ku u ndal pak për t’u mbushur me ajër të pastër, befas pa atë, që po vinte drejt saj me një buzagaz të ndrojtur, që binte ndesh me ballin e menduar, ku ravijëzoheshin dy-tri rudha të holla, gati të padukshme. Sytë e tij të bukur në atë fytyrë pak të përskuqur ngjanin sy dy diej në sfondin e purpurt të një perëndimi të ftohtë. Bukuroshes, e ekzaltuar nga ai takim i papritur, iu ngroh trupi menjëherë, i erdhi ngjyra dhe e kuptoi si një surprizë të përgatitur me kujdes nga i adhuruari i saj. Kushedi sa herë ka bërë hapa para-prapa, mendoi me vete, deri sa më pa këtu. Iu hodh me vrull në qafë, pa paragjykuar asgjë në atë botë që e rrethonte. Hera e parë që i hidhej me atë vrull. Ai qëndroi si një mbështetëse, që mban një degë të thyer dhe vështroi rretherreth si një bishë e vogël, që ka frikë se mos bie pre e bishave grabitqare më të fuqishme se ajo. Vajza mbështeti kokën te supi i tij dhe u shkreh në ngashërime gazëllyese. Djaloshi provonte ndjenja dhe emocione nga më të përkundërtat. Valë të ftohta dhe të nxehta ia përshkonin tërë shtatin. Keqardhje, dhimbje, por edhe diçka trallisëse, që e pushtonte, e drithëronte, duke mos i bërë dot ballë. Ishte hera e parë që një krijesë kaq e freskët, kaq e butë e kaq e ëmbël lëshohej në krahët e tij pa asnjë rezervë. Ajo vajzë duhet të kishte diçka të magjishme, që ushtronte mbi djemtë një joshje të papëballueshme. Por e mblodhi veten dhe u tërhoq, duke mos i lëshuar vetëm dorën e saj të butë e ledhatare. Nuk ia shtrëngonte, vetëm sa e mbante në pëllëmbën e tij. Ai e mbajti ashtu deri sa vajza u shkreh dhe filloi ankimet e qortimet, të cilat ai i dëgjonte me gjakftohtësi dhe frikë të mprehtë. -Ti nuk më do më! Si ke duruar dy muaj pa më takuar?...Hë fol, pse s’më jep përgjigje? Ku të ka mbetur qejfi? Ç’farë të kam bërë? Ku kam gabuar? – Zëri i saj kishte një dhimbje të ëmbël, se ishte e përzier me ngazëllim. Ai zë mund të të zbuste çd lloj vendosmërie për të mos iu përgjigjur. -Asgjë s’më ke bërë, askund nuk ke gabuar. Gabimet janë të miat,-iu përgjigj djali. -Domethënë i pranon! Atëherë kërko falje! Hë më përqafo, më puth fort, si ato ditë para godinës sime!. -Po, kërkoj një falje të madhe,-iu përgjigj djali dhe e ledhatoi butë në faqe. Pastaj i vuri dorën në sup dhe ajo e mbështeti kokën tek ai. Ia kapi të dy duart dhe e priti fjalën e tij si ajo zoçka që prêt mëkimin e nënës së vet. Në trupin e djalit vërshoi një zjarrmi e ëmbël e paprovuar në asnjë mardhënie tjetër me vajzat e njohura prej tij. Pasioni më i maskuar, prapë se prapë tradhëton. Edhe në errësirën e tij, ai paralajmëron shtrëngata të mëdha. Bukuroshes, sikur diçka i paralajmëroi instinkti dhe u tërhoq. -E shikon? S’po më puth,,, -i tha ajo. Pastaj ia lëshoi duart, por në duart e djaloshit la një mbresë drithëruese, të butë, të lehtë, sa në mëndjen e tij lindi dyshimi. Përjetimet e djalit ishin gati diçka hamletiane, ku zemra dhe mëndja ecin në kahe të kundërta. Atij i kishte mbetur në mend një shprehje e Stendalit: “Duke vepruar ngadalë, do ta shpëtosh situatën”. -Po të rrëfehem, -filloi djali. Ajo ngriti sytë e bukur dhe e vështri në sy, por iu duk se nuk ishin sytë e djalit që donte. Me një kureshtje të papërmbajtur priste rrëfimin e tij. -Ne kaluam pesë muaj të magjishëm. Ishim në një ëndërr, që nuk na linte të shikonim asgjë përtej saj. Ky rrëmbim pasionesh sikur na e verboi pak vështrimin dhe nuk pamë se përtej kësaj ëndërre kemi edhe shumë gjëra të tjera, që duhen zgjidhur para kësaj ëndërre… Vajza u drodh sikur t’ia kishin prekur mishin me një hekur të skuqur. Ajo zgurdulloi sytë e përlotur, që iu thanë menjëherë dhe me një zë të akullt, i tha: -Jo, ti s’më do më. E shikon? Të thashë që s’më do më. S’më do! S’më do!E kam ndier gjithë këto ditë, kur më përgjigjeshe në telefon me ca fjalë të thata e ca justifikime foshnjarake. Domethënë ti kishe gjëra të tjera para dashurisë sonë! -Po jo, por mësimet, provat e aktrimit, drama që po vija në skenë,provimet, probleme familjare,që nuk presin… -Dhe ndonjë vajzë tjetër që nuk pret. Që nuk të lë më kohë të dëfrehesh me mua… Më thuaj a ke ndonjë vajzë tjetër dhe gjithçka merr fund, -tha vajza e zbardhur te gusha, te duart e deri te këmbët si bora e posarënë. -Po…Jo, jo, kurrë, po, si ta them, diçka e tillë, më shumë se një vajzë -filloi djaloshi kokulur, por i ngriu fjala në buzë. Para tij ishte një vajzë e re, tetëmbëdhjetë vjeç, që e kishte cipën si trëndafil. Bukuroshja kishte përjetuar një pranverë dashurie, lavdinë e mëngjesit të një dite prilli, e cila tregonte tërë bukurinë e diellit, por që përnjëherësh një re e e rrëmben të gjithë. Ai pa në fytyrën e vajzës se si u stampos një dhembje e pakufishme, por dhe një urrejtje, që ia preu fuqitë fare. Bëri të ikte me vrullin e një shpendi grabiqar, por iu morën mend edhe këmbët. Ai e kapi nga krahët me shpejtësinë e panterës dhe i futi krahun rreth trupit, për ta mbajtur. Dhe ajo u mbajt. Në kurmin e saj rrodhën përsëri rumet më të ëmbëla të botës. Ato filluan të depërtonin edhe në dejet e djalit të matur e të përmbajtur, mbi fuqitë dhe instinktet e tij. Por ai arriti ta komandojë veten dhe nuk e la të binte pre e subkoshiencës. E pa se nuk mund ta luante më atë lodër të rrezikshme. “Nuk di në ç’gjëndje jam! Ç’bëj!”, tha me vete. Me vajzën për krahu iu drejtua një stoli te lulishtja buzë trotuarit. Vajza u ul përbri tij dhe i kapi menjëherë dorën me të dya duart e saj, duke ia mbështetur në gjurin e tij. Djaloshi i kërkoi me një ëmbëlsi të shtirur të rrinin më të qetë, pasi te stoli përballë ishin disa shokë që e njihnin dhe nuk donte të bëheshin objekt i kurshtjes së tyre. Ajo kishte vënë re se ai vazhdimisht vështronte andej këndej sikur i shfaqej një fantazmë, që e kishte frikë. -E pastaj, ç’ka se na panë ata shokët e tu? Për mua nuk ka më asnjë rëndësi se kush na shikon, kush na përgjon e kush na përgojon, -u përgjigj vajza dhe një ftohtësirë ia përshkoi trupin. Një grimëherë ajo nuk reagoi , por pastaj veproi si i tha ai. Më mirë kështu, mendoi me vete, pasi duhej të sqaronin edhe ca gjëra. Por nuk duroi dot pa ia kapur sërish të dya duart. Bukuroshja, me një zë të ngashëryer, buzagaz dhe e përlotur, filloi t’i kërkonte sërish shpjegime. Ishin po ato pyetje: ku kishte qënë për dy muaj dhe pse u shmangej takimeve; pse i kishte rralluar bisedat telefonike dhe dy herët e fundit nuk ishte paraqitur fare në skajin tjetër të telefonit. E të tjera e të tjera si këto, siç mund të bëjë një vajzë e dashuruar më tërë pasionin e saj, duke dyshuar se ajo po venitet. I kërkonte të dinte se ku kishte gabuar ajo, duke i lënë të nënkuptohej se ç’kishte më tepër ajo tjetra që ia kishte rrëmbyer ëngjëllin e saj. Ai përpiqej të justikohej me arsyetime nga më të ndryshmet, por kurrësesi nuk pranoi se dashuria e tij për të ishte venitur për shkak të lidhjeve me ndonjë tjetër. Bile i dha sigurinë se ai nuk shikonte më në fytyrë ndonjë vajzë tjetër. Ajo e ndërpriste, jo me pyetje, por me pohime. I tregonte të gjitha, gjer në hollësitë më të vogla, ç’kishte ndier, ç’kishte bërë për ta takuar, për të biseduar, për të sqaruar ndonjë keqkuptim. Sytë e saj aq të bukur, mbërthyer tek të tijtë, shprehnin dashurinë e thellë që ajo ushqente për të. Por rrëfimet e saj të sinqerta, gëzimet e saj mgjepsëse, trishtimet e saj të ëmbëla, dashuria e saj e pamatshme ishin pronë e dikujt tjetër. Ai e ndiente se ajo me bukurinë e saj ëngjëllore dhe me dobësitë e saj të këndëshme duhej t’i takonte e tëra atij, por… Mugu po binte mbi kryeqytet dhe ai i kërkoi të çoheshin. Duhet të ishin korrekt me rregullat e Qytetit Studenti dhe të godinës së saj. Ajo nuk e kishte dëgjuar herë tjetër të fliste ashtu dhe me atë ton të ftohtë. Por më tepër i gëzohej rrugës së përbashkët deri te godina e saj. Ai nxitoi të kapte urbanin e radhës dhe ajo e ndoqi me vrap, me gjunjë të këputur. Ishte e dëshiruar ta bënin rrugën me këmbë, krah më krah e dorë për dore. Para godinës ajo e mbajti për dore, e tërhoqi pranë trupit të saj dhe tentoi vetë e para ta puthte, por ai u tërhoq gati me panik. Bukuroshes i kaluan rryma akulli në trup. Ndërkohë që një valë zemërimi po ia përshkonte trurin dhe i rriste tensionin e gjakut, si një pantere që i kanë rrëmbyer prenë, tha me vete: Sa i bukur është, sa i ëmbë është! Sa të ngrohtë e ka zërin! Pastaj shkrehu zemërimin e saj me ngashërime dhe dridhje trupi. Ai përpiqej ta qetësonte. Ajo e kuptonte se ai tregohej i matur dhe i zgjidhte fjalët për të fshehur mendimin…Më në fund ai tha fjalën e fundit, para se t’i deklaronte ato fjalë fatale, që nuk guxonte t’ia thoshte: “Unë e kam fajin po të jetë kështu”. Ajo shtangu. U ndie fajtore dhe mendoi se mos shkatërronte gjithçka me padurimin që tregonte. Por djali përfitoi nga rasti për t’i pohuar: -Bardha, unë nuk jam Erjoni. Ajo u tërhoq prapa sikur të kishte para një fantazmë. -Po kush jeni ju?! -klithi ajo. -Unë jam vëllai i tij binjak, Ermali. Që prej dy muaj unë të jam përgjigjur në telefon, të kam mashtruar. Të kërkoj falje. Por e dija se e doje shumë Erjonin dhe ai të donte më shumë. Prisja që e vërteta të mësohej gradualisht, koha të bënte të sajën dhe zemra mos të të lëndohej rëndë. Po kështu kam mashtruar edhe Erjonin. -Sa të ngjashëm jeni! Deri tani e dija se isha me Erjonin -tha ajo instinktivisht,sikur s’gjente dot fjalë tjetër në atë moment përmbytjeje të gjithçkaje që kishte lulëzuar në zemrën e saj . Pastaj, përmes drithërimash dhe ngashërimesh, e pyeti si e dalldisur: - Ku është Erjoni? Çfarë i ka ndodhur? Eshtë i sëmurë? Ka pësuar aksident?...Hë folë, pse nguron. Më thuaj ç’i ka ndodhur?. -Asgjë nga ato, -iu përgjidj binjaku i Erjonit. Asaj filluan t’i vërtiten në kokë mendime nga më të kobshmet. Ai u afrua, e përqafoi dhe ajo i mbështeti kokën në sup. Djali ndjeu hovet ngashëryese të gjoksit të saj. Dhimbje të tillë ai nuk kishte parë. Në çast edhe atij dhëmbja iu dyfishua. Ishte dhëmbja për vëllain dhe një motër, që i kishte lindur që herët, por ai e pa për herë të parë, kur ajo nuk do të jetonte më për të. -Ma thuaj, vëllai im, çfarë i ka ndodhur Erjonit? -Një herë tjetër, -i pëshpëriti ai aq pranë fytyrës, sa ajo ndjeu afshin e ngrohtë të frymës së tij në fytyrë. Iu duk se ajo frymë po i ngrohte sadopak edhe shpirtin e saj. -Tani, vëlla,tani! - e urdhëroi ajo. Djalit, aty për aty, i erdhi në mend ajo shprehja stereotipe: Më mirë një tmerr me fund se një tmerr pa fund. Pastaj hodhi vështrimin andej-këndej, mos i përgjonte dikush dhe tha: - E kanë arrestuar, motër. - Si?!Çfarë the? Nuk kuptova asgjë –nuk deshi të besonte ajo, e bindur se po dëgjonte absurditetin më të madh në botë. Jo, jo, -nuk ka mundësi. Nuk është e vërtetë. Erjoni s’mund ta bëj gjëra të tilla. Ai s’mund ta bënte qoftë edhe për dashurinë tonë. -Nuk ka bërë asgjë, -ia ktheu djali. -Po pse atëherë?... - Punë fuksash, -filloi shpjegimin binjaku. -Ai tha diçka dhe një shok i tij kishte informuar organet e Sigurimit. -Po ç’qe ai spiun? Eshtë akoma i gjallë?-dhe vajzës i shkreptiu një vështrim si një shqiponjë që bëhet gati të rrëmbejë prenë me çaponjtë e vet, - Po ç’tha, xhanëm? Ma thuaj, se nuk duroj dot. Dua ta çapëlyej me duart e mia. -Hiç!...Koti…Një mbrëmje ata, një grup shkokësh, dolën në kodrat e Qytetit Studenti. Duke vëzhguar Tiranën, Erjoni filloi të meditonte me gjysëm zëri: Ky qytet pa kufi, plot me drita të shkëlqyera dhe me kaq shumë njerëz, ma verbon shikimin. Asnjë nuk më njeh mua, një provincial të humbur, të gjithë janë më lart se unë. Më vjen koka vërdallë. - Po ç’ka këtu për ta arrestur një student të arteve?-tha Bukuroshja midis një revolte të pakonceptueshme as për një psikolog të regjur. - Agjiatcion dhe propagandë. Erjoni është artist. Atij i flet zemra, nuk i flet mëndja. Dhe këtu është e keqja e tij, -iu përgjigj djali, si vazhdimisht atë mbrëmje, duke vështruar andej-këndej. Pastaj kishte ngashërime të thella për t’u mbajtur. Dy zemra të mallëngjyera kërkonin shërim te njëra-tjetra. E mori nisiativën bukuroshja. Ajo e përqafoi e para dhembshurisht. -Nesër do të shkojmë të dy bashkë të takojmë Erjonin, -tha vajza. -Jo, -tha djali, -nuk bën. Nuk bën për të ardhmen tënde. -E ardhmja ime është e ardhmja e Erjonit, -u përgjigj ajo. Por djali ishte dy vjet më i madh dhe nga përvoja e dinte se betimet më të forta të dashurisë janë kashtë për zjarrin e gjakut para disa tabuve.

Mittwoch, 1. August 2012

Albert Zholi: MIRELA




M I R E L A

Ishte ditë e ftohtë janari. Një i ftohtë që në Athinë ndodh rrallë, shumë rrallë. Sa zbrita në sheshin Sintagma mora vrapin për te hotel “Amalia”, ku po më priste një shoqe e shkollës tashmë me pozitë shtetërore. Kisha mbi katër vjet pa e parë. Në shkollë nuk dallohej në mësime, por kishte vullnet, që jorrallë kthehej në cmirë. Ishte vajzë-simpatike, fytyrëbardhë, me flokë të zes e me dy sy që kishin ngjyrën e ullinjëve të pjekur. Qëndronte në një tavolinë para meje në klasë dhe gjithëmonë do të bënte ndonjë veprim për të tërhequr vemendjen e çunave. Me mua nuk i kish punët mirë. Ziheshim shpesh, por nuk i mbanim inat njëri-tjetrit. Shkak i zenkave tona ishte Mirela, e vetmja bionde që çunat e kursit linin kokën pas saj. Mirela ishte e qetë, e rregullt, inteligjente, paksa indiferente ndaj shoqërisë. Dinora ishte shumë ziliqare ndaj Mirelës, megjithëse ajo nuk ia vinte re dhe as që ia merrte për keq. Kjo indiferencë e tërbonte Dinoren. Unë e kisha njohur rastësisht Mirelën, para një gabine telefonike, në ditët e para të regjistrimit në universitet. Me dikë fliste jashtë shtetit dhe unë prisja rradhën të flisja me familjen. Ishte 30 gushti i 1994-ës. Nga të folurit e kuptova që ishte tiranase. Të nesërmen hapeshin dyert e universitetit. Lëshoi receptoirin me inat dhe m’u drejtua: “Mos kini ndonjë kartë telefonike se më mbaroi? Po flas me vëllanë në Gjermani dhe nuk arrita t’i them një diçka me rëndësi”-më fliste sikur të njiheshim prej vitesh. Buzëqesha përballë asaj çiltërsie dhe bukurie hyjnore. Nxorra nga xhepi një kartë të re dhe ia dhashë. Ajo e mori, rrëmbimthi dhe formoi numërin me Gjermaninë.
-Shumë faleminderit për kartën!-nxorri nga portofoli disa kartmonedha dhe m’i drejtoi.
-Janë shumë-i thashë duke buzëqeshur.
-Më mbarove hall-dhe më ktheu buzëqeshjen.
-Zere se të qerasa.
-Po ne nuk njihemi, student je?
-Po, nesër filloj studimet për ekonomi finance.
-Si? Pse nuk thua që do jemi shokë kursi?! Atëhere këto do t’i prishim si shokë-dhe më rrahu nga shpatullat. Fol në telefon dhe unë po të pres.
Fola shpejt e shpejt me nënën dhe u nisa drejt saj. Qeshte e tëra. Perëndimi i diellit u jepte flokëve të saj një ndriçim ari verbues. Dukej si e pikturuar. Në qytetin tim, edhe pse kishte vajza të bukura, nuk kisha parë një bukuri të tillë. Akoma nuk e dija se nga ishte. Sa iu afrova ajo më shtrin dorën dhe më prezantohet:
-Mirela Sala nga Tirana.
-Edmond Luti nga Saranda-i thashë me gjysmëzëri.
-Ua, nga Saranda. Sa më pëlqen qyteti juaj! Shkojmë në një bar këtu afër dhe bisedojmë, jemi apo s’jemi shokë kursi?-më qëlloi me pëllëmbë në krah, më shumë që të më hiqte ndrojtjen. Koha ishte shumë e bukur dhe rrugët të zhurmëshme. Zumë një tavolinë nga fundi i lulishtes. Magnetofoni i lokalit përhapte zërin e ëmbël të Albanos, që mua më pëlqente aq shumë.
-Edhe me porosi s’do e gjënim këtë këngë. I dedikohet qytetit tend të bukur-foli ajo me zërin jo më pak melodioz se i Albanos.
-Çfar dëshironi-ndërhyri kamarieri.
Mirela pa nga unë.
-Unë, një akullore.
-Atëhere, dy akullore e dy pasta-foli Mirela.
-Dega që ke filluar të pëlqen?-më pyeti Mirela.
-Jo dhe aq, dëshiroja për gazetari, por nuk donin prindërit, kam qenë nxënës i shkëlqyer në gjimnaz dhe kam shkruajtur në organe të ndryshme.
-Mos ke shkruajtur, para dy muajsh, te “Zëri i rinisë” një tregim për një vajzë që mbytet në det se nuk e lanë prindërit të martohej me atë që dashuronte?
-Po, ai tregim është ngjarje e vërtetë. E njihja atë vajzë, ishte bionde si ty, me sydeti. Dhe në atë det që e donte shumë, për atë që donte shumë i dha fund jetës.
Ajo më shikonte në sy e nuk po fliste. Befas në ata sy pashë dy pika loti si qelibarë. Edhe vetë e ndjeja se po lotoja. Ishte tregimi im i parë dhe ndjehesha i prekur që kishte gjetur vend edhe te kjo vajzë e bukur tiranase.
-Këtë tregim ma dha ta lexoja një shoqia ime, edhe ajo dashuronte një djalë, që nuk ia donte familja. Kur e lexova tregimin kam qarë tërë natën. E dëshiroja të të takoja, por as më shonte mëndja se do të takoheshim kështu. I rrespektoj shumë njerëzit e letrave. Oh, sa dëshirë kisha të shkruaja edhe vetë, por nuk më jepet fare. Për mua shkrimtarët janë njerëzit më të mire. Kam dashur të jem në shoqërinë e tyre, por nuk kam patur asnjë rast. Po të them se edhe pse studion për ekonomi, penën e krijuesit mos e hiq nga dora, mua do të më kesh gjithëmonë afër. Ndenjëm deri vonë. M’u lut ta shoqëroja deri në shtëpi. E shoqërova me kënaqësi. Të nesërmen kur hyra në klasë për të zenë vend, Mirela që kish hyrë para meje më ftoi të ulesha aty. Kështu u bëmë shokë bange. Në shkrimet e mia të mëvonëshme, Mirela ishte personazhi kryesor. Të gjithë na m,endonin të dashuruar, por ne nuk i kishim thenë gjë, deri disa muaj para mbarimit të universitetit. Duke e konsideruar shoqe as më shkonte ndër mend se ajo më dashuronte, kështuqë unë dashuroja një tjetër vajzë nga Vlora, një vit pasnesh. Një natë, mbas mbremjes së dëfrimit, kur morrëm rrugën për në shtëpinë e Mirelës, ajo, befas, më fut krahët në mes, më pushton e duke më pare në sy më thotë:
-Mondi, unë të dua shumë-dhe më puth tërë epsh në buzë. Humba në puthjet e saj. Ato çaste magjike i prishi zëri therrës i Dinores:
-Mos ia prish mendjen Mondit moj biondinë, se zemra jote kushedi për sa djem rreh njëherësh?!
Shtangëm. Dinoria rrinte dy hapa larg nesh.
-Largohu prej nesh!-i fola i përmbajtur.
-Po largohem, por mos u bëj pre e asaj, që ka qejf t’i vijnë gjithë meshkujt vërdallë. Boll u lodhe duke shkruajtur tregime e poezi për të. Shkruaj edhe për atë që kalon netët poshtë ballkoneve të konviktit…
U ndamë pa i thenë gjë njeri-tjetrit. Pas një jave niste sezoni i provimeve. Ditën e provimit të pare, Dinora i tha Mirelës se unë doja një vajzë nga Vlora. Gjithë sezonin e provimeve Mirela nuk më foli fare.

***
Kishin kaluar tre vjet e gjysmë. Unë erdha emigrant në Greqi. Me Mirelën nuk u takuam. Më telefonoi Dinora mbas kaq vjetësh. Sa hyra te “Amalia” përballem me siluetën e saj. Rrinte e ulur në kolltuk, me këmbën përmbi këmbë, po aq e bukur e provokuese si dikur. U çua dhe më puthi në të dyja faqet si të ishim kushërinj, apo shokë të ngushtë. Doja t’i flisja shumë, por ajo e kuptoi dhe më thotë:
-Së pari do të lexosh një letër të Mirelës, pastaj zbrazu me mua. Të kërkoj të falur për ç’kam bërë ndaj jush, por ishin vitet e egoizmit rinor ku dhe unë do të çmendesha nga gëzimi po t më kushtonte kush poezi-dhe nga xhepi i xhakaventos nxorri një zarf të madh ku shkruhej, me gërma kapitale, me ngjyrë të kuqe emëri im…
“ Mondi! Po mbushen katër vjet pa u pare. Katër vjet sa katër shekuj. Kur u ndava nga ty, për mua nuk kishte kuptim jeta. Të dashurova qysh ditën e pare që të takova, fundi i gushtit 1994, te gabina telefonike. Ti ishe i ndrojtur me mua, vije nga një qytet tjetër dhe nuk e njihje jetën e kryeqytetit, aq më tepër dëshirat e vajzave kryeqytetase. Darka e pare, te bari pranë universitetit, është më e paharruara për mua. Kisha shumë dëshirë të kisha një mik poet apo shkrimtar dhe kjo m’u plotësua kur nuk e prisja. Të njoha ty. Ti nga unë more frymëzimin edhe nxitjen në të shkruar dhe kjo më lumturonte se ndjeja që bëja një punë të mire. Të dashuroja pa e shprehur dashurinë. Pse? Se do të më merrje për ndonjë vajzë mëndjelehtë dhe nuk doja që të konsumohesha në dashurinë time, gjatë viteve të shkollës, kur vajzat nuk i marrin seriozisht lidhjet me meshkujt. Në katër vjet në bangë do të ishim aq të konsumuar po t’i shfaqeshim sa nuk do kishte më vlerë martesa. Ti e kishe të vështirë të më propozoje sepse ruaje një raport dogmatik midis dashurisë e shoqërisë, e cila buron nga edukata familjare dhe nga zakonet e trevave të Jugut. E kisha marrë vesh se ishe lidhur me Valbonën nga Vlora, ose më mire që ajo të dashuronte ty. Të më falësh por Valbonës i tregova sinqeritetin e ndjenjave që kisha unë për ty. I thashë që të doja prej katër vjetësh. Ajo as nuk u habit, as nuk më qortoi. Nuk i thashë që të largohej nga ty. Më vonë mora vesh se ajo është larguar nga ty dhe jeton e lumtur në Tiranë, e martuar me një tjetër. Edhe tek ne erdhi Dinora për të na ndarë. Ajo nuk mund të kuptonte ndjenjën time siç nuk mund të kuptonte stepjen tënde dhe lidhjen me Valbonën. Ndoshta koha të ka larguar nga unë, kurse mua më ka afruar edhe më shumë pranë teje. E nisa këtë letër më shumë që të të sqaroj e të mësoj diçka nga jeta jote. I kam lexuar shkrimet e tua nëpër gazeta. Më bëhet qejfi shumë që ke ecur përpara me zotësinë tënde. Unë jam njohur me një djalë. Është tre vjet më i madh se unë. Më do. Kështu duket me ato që thotë e bën për mua. Kemi një vitë që njihemi, por të të them një sekret: as që më ka puthur akoma. Dua kohë që të besoj në dashurinë e vërtetë. Jetoj për çdo ditë me puthjen tënde të parë. Atë puthje e kam rrënjosur thellë në zemër. E mbaj mend mire, ishte 24 maji i 1994-ës. Edhe ti ma ktheve të puthurën me të njëjtin zjarr. Sa u gëzova se mendoja se nuk dije të puthje.
Tashti që po të shkruaj nuk e di fatin e jetës suaj. Të lutem, nëpërmjet Dinorës, më shkruaj në ke ndonjë shqetësim apo hall që mund të të ndihmoj. Për dy muaj mund të fejohem, ndaj e quaj si detyrim të marr edhe mendimin tuaj. Te kjo letër nuk mund t’i shpreh të gjitha, se ndruhem mos të lëndoj. Eh, jeta ka shumë të papritura, por kryesoria është se njeriu njëherë e vetëm njëherë dashuron me gjithë fuqinë e shpirtit. Për ty, Mirela.
Tiranë 5.1.1998
Ngrita sytë nga letra dhe pashë Dinorën. Ajo kishte kohë që më shikonte. Shikimi i saj shprehte sinqeritet e dashamirësi. Shumë vese femrat i heqin me kohën. U ngrit e më puthi si shok duke lotuar. Nuk e gjykova për ndërhyrjen fatale që na bëri në jetë. Doja që ta uroja edhe Mirelën për udhën e re të jetës, por…
Ika me vrap nga hoteli. Zëri i Dinorës më vinte nga prapa si jehonë e largët, si të vinte nga ato vite shkollore…. Ishte zëri i saj apo një zë tjetër, që doja ta dëgjoja në ato çaste?…


Athinë, 23.1.1998

Donnerstag, 5. Juli 2012

Lumo Kolleshi: Cermonia e varrimit


Cermonia e varrimit

Numri i celularit u formua pa ndonje veshtiresi dhe,pa nje pauze te shkurter,ne zyren partiake te provinces erdhi nje ze i majme:
-Ç'kemi andej? Besoj se shtabin e fushates e keni ngritur.Me degjo ketu,pergatitni dhe nje ftese per ata qe dolen kunder ne konferencen e fundit dhe te organizojme nje takim ne forme kokteji ne lokalin "Koka e gjarprit".Besoj eshte vendi me i pershtatshem.
Nderkaq shqetesimi qe vinte nga provinca, kishte ngutje dhe e nderpreu sakaq ligjeraten e nisur me pathos te papare.
-Mire,mire,-vijoi nje ze gati i metalte,-per diçka tjter ju shqetesova.Duhet te vini ketu urgjentisht neser.Ka vdekur...
-Kush? Kush?- e nderpreu emrin e te vdekurit deputeti.
-Sportisti Pampa.
-Per nje cope sportisti te marr gjithe ate rruge? Thashe se mos kishit planifikuar ndonje takim.Pastaj keto dite do te merrem me posterat,se trokiti ora e fushates.
Zyra partiake u shurdhua nga krismat e xhamit te dritares,qe era e forte e perplasi me rrapellime dhe coprat e kristalit kaluan mbi kepucet e partiakut te vogel,qe ishte shnderruar ne nje njeri i tulte dhe per nje çast u tremb,por zeri i deputetit pyeti serish:
-More,nuk me the,i ç'parite ishte ky qe vdiq?
Nje shurdheri renkuese u krijua ne distancen qe lidhte kryeqytetin me ate zone gati te harruar,megjithate biseda e kapi prape fillin e keputur.
-Zoti Klaus,ne ketej mendojme te vini patjeter.Ne varrimin e tij do te marre pjese gati i gjithe qyteti.
Ideja e shnderrimit te funeralit ne nje miting te heshtur,kur dhe pak dite ndanin nga fillimi zyrtar i fushates,iu duk vertet fantastike dhe diçka krejt instiktive i solli nje mrekullim fytyres se dhjamosur.
-Okej,-perfundoi deputeti dhe e futi celularin ne kellefin e vet.Filloi te sillte nder mend ndonje kujtim apo takim te vetem me te ndjerin Pampa,por shurdheria e plote ia ktheu permbys te gjitha imazhet.Gati nje shkreti sahariane ne ate hamendesim dhe asgje tjeter.Per me teper nuk dinte as ku binte stadiumi i atij qyteti e jo me te sillte ne sofren e kujteses diçka te panjohur.Ne trurin e tij mendimet zune te ngaterroheshin si jje mize ne nje rrjete merimange,pa rrugedalje,pa dhimbje,gati pa gjak.
Diku,aty,mes asaj zbrazetie,i vetiu nje mendim:"Sikur t'i them dhe ministrit te kultures?! Vajtja jone e perbashket ne ate cermoni mes njerezve te perlotur,do te lere mbresa te pashlyeshme tek ta dhe perfitimi yne do te vije diten e votimit."
E nxori dhe nje here nga kellefi celularin.Po i dukej vetja si ne nje varke mes dallgeve rrembyese te nje lumi te turbulluar.Po sikur ministri t'i pergjigjej negativisht? Gjithe ajo fryrje kendesore e parapakte i plasi si nje flluske sapuni e ngritur nga duart qe po i dridheshin.Megjithate njohja qe kishte me ministrin ia lehtesoi disi formimin e numrit.Keshtu beri.Zemra e Klausit gati sa nuk po çahej ne kraharorin e mbushur gjithe djerse dhe gravata ulej e ngrihej atje si nje gjarper uji."Mund te shkoj edhe vetem,por me nje minister ne krah,do te shnderrohem ne nje njeri me rendesi akoma dhe me te madhe.Ata njerez te humbur rralle kane pare ministra ne keto pune." Pas bisedes me ministrin e puthi celularin me zellin e nje femije dhe gati sa nuk u be me krahe te ikte fluturimthi prej andej.Edhe pse kishte nje fare pushtimi te brendshem,pas miratimit qe beri ministri,nuk harroi t'i propozonte nje darke luksoze ne lokalin mes dy guvave "Fluturimi i çaçkave".

...

Makina e zeze po çante me veshtiresi ne sheshin perpara pallatit te mbushur me njerez,qe shikonin akrepat e ores.Minutate pritjes se arkivolit po goditnin me force ne ndergjegjen e atyre qe kishin brohoritur kaq e kaq here ate emer ne fushen e blerte.E tani nuk u kishte mbetur asnje pike fuqie per ta rindertuar ate emer,ashtu siç nuk mund te riformosh nje yll qe ka lene nje vije te ndritur diku ne largesine yjore.
Dy te ardhurit nga kryeqyteti e pane te udhes te zbrisnin nga makina dhe te çanin ne kembe mes njerezve.Edhe pse pikellimi i kishte bere te heshtur,hyrja e te ardhurve ne shtepine qe po behej gati te boshatisej dhe nga vet klithmat per nje çast e te percillte arkivolin,nuk kaloi pa u vene re,madje,ne grupe te vogla njerezish,zeri here ulej e here ngrihej.Dikush ne kete rast ngrinte lart vlerat e te ndjerit,dikush tjeter nuk vononte te mburrte deputetin qe kandidonte perseri.
Diku ne nje qoshe me ate pak hije qe bente ligustra e vetmuar,ishin mbledhur gati te gjithe ata qe mbanin kapele republike dhe harruan per nje moment pse i kishin sjelle kembet aty bashke me shkopinjte e zbukuruar dhe filluan nje diskutim te zjarrte.
-Ju kam thene une,ky deputeti eshte xhanam burre,-e hodhi shkendijen njeri nga ata qe ngrinte dhe shkopin tok me zerin perpjete.
-More,po ai qe ka ardhur me deputetin,kush eshte?-pyeti nje tjeter.
-Degjova se eshte ministri i kultures.
-Ministri i kultures?!- leshoi si nje mezat nga dera habine me i thyeri nder ta.
-Hallall,-nderhyri prape i pari,-kur te vdes une do te vije dhe vet kryeministri.
-Mbaj fort shkopin,o xhaxha,-u fut mes asaj bisede te plasaritur nje djale i ri,-ku e di ti se cili do te jete kryeminister atehere?
-Yni do te jete,or bir,yni...
Ulerrimat e grave sakaq u derdhen neper shkalle dhe po ndiqnin arkivolin e rende mbi supet e te afermeve dhe te shokeve.Moria e njerezve u be aq e heshtur dhe,me nje komande te brendshme,gati te gjithe u futen ne kortezhin e gjate drejt varrezave te qytetit.Vargani i heshtjes levizte fare ngadale si per nje udhetim qe dukej se nuk do te mbaronte kurre.Vetem dy te ardhurit nga kryeqyteti,te shoqeruar nga partiaku i vogel dhe nga pleqte me borsaline,i shpejtonin hapat me shume se te tjeret. Takonin njerezit e nje grupi dhe nguteshin e shtyheshin me perpara te takonin te tjeret.Deri te porta e varrezave pothuajse nuk kishin lene pa takuar asnjerin,madje dhe femijet e pranishem merrnin nje perkadhelje ne faqet e tyre.
Pas nje nekrologjie te shkurter,arkivoli u leshua ne fund te varrit dhe lotet e nxehte te motres se sportistit qe kishin ardhur me avionin e shtrenjte nga mergimi,rreshkisnin ashtu te befte e te paze mbi dheun e bute.Varrimtaret,te mesuar me nje pune te tille,sikur te ishin prej guri,nuk u bente pershtypje dhe punonin fare normalisht.Me ne fund ata lane lopatat mbi dheun e shkrifet.Ministri dhe deputeti parapelqyen te hidhnin ca breza dheu me dore dhe u shmangen paksa menjane.Takuan njerezit e aferm te familjes dhe u drejtuan per te makina qe kishte marre kthesen.
-Mrekulli,-iu drejtua deputeti ministrit,-ishte me shume se nje takim elektoral.
Qielli i plumbte i perplasi rete nga njera ane ne tjetren dhe filloi nje rrebesh i vertete pas atij varrimi.Makina e zeze iku neper shi.Kortezhi i shformuar kishte lene prapa kraheve varrezat dhe dyndej poshte streheve te shtepive perdhese.