Arif Molliqi: LUTJA NË NATËN E BUZMIT

Fragment nga romani “Shënime nga arkiva e qytetit D.“,botoi „Faik Konica“, Prishtinë, 2003

Vetëm këtë natë e kërkoi borën e bardhë.
Të ftohtit.
Akullin!…
Nga zhurma që u dëgjua, e kuptoi se i gjithë katundi kishte dal ta shikonin këtë natën të begatisë, të rilindjes, kur bota kthehet për së mbari. Kur natyra fillon të mendoi për ringjalljen, që jep frytet e veta në stinën e ardhshëm…
E, Musë Sokoli e shikoi Buzmin, që po tymonte lazdrueshëm afër zjarrit. Druri i lajthisë iu duk si diçka që duhet të sjellë gëzimin e pritur në familje. Derisa po e kthenin Buzmin në dhomën e madhe të shtruar me qilima festiv, Musa u mundua t’i urojë mirëseardhje e Tij, duke i thënë; „Urdhëro, Buzmi bujar, ardhsh me faqe të bardhë, me shëndet e bereqet e me të gjitha të mirat e Zotit!“.
Këtë dëshirë, Musa e përsëriti disa herë. Pas tij, edhe anëtarët e familjes e vazhduan lutjen. Të Musa po shfaqej një gëzim, duke e shikuar lajthinë e futur në zjarr. Skaji i lajthisë mbetur jashtë zjarri, dukej i trazuar. Frikshëm, por me një zë që buçiste, Musa i thirri meshkujt e shtëpisë, gratë maxhetorët, e Zojën e konakut.
Ishte një pamje tepër e pazakonshme për anëtarët e familjes, që po e prisnin me ushqime në dorë, që vetë Musa ti vendoste. Plaka Zoja, i solli disa qirinjë. Oda e madhe, në katin e tretë të kullës, u zhyt në një muzg të skuqur. Ishte një çast magjik. Oxhaku… Zjarri… Mbi oxhak, në raftin harkor, qirinjtë e ndezur. Pak më lart, portreti i Krishtit në një kornizë ari, ngjallte mrekullinë festive.
„Shpejt!”,- u tha Musa,- ta mbushni Buzmin me ushqime. Bukë, djathë, tambël, mish! Të gjitha i dua!”.
Pas kësaj thirrje, Musa e filloi lutjen, një lutje e veçantë nga hera tjera. Ishin të pamësuar ta shikonin plakun në atë gjendje. Askush s´ka mundur ta marrë me mend se Natën e Buzmit, Musa Sokoli nuk do të ishte ai që ishte gjithë jetën. Një qetësi i erdhi derisa i shikoi të gjitha ushqimet një nga një. Lajthia filloi të marrë ngjyrën e tymit, përskaj zjarrit. Asnjë zë nuk dëgjohej. Të gjithë shikonin nga dritarja, ku filloi të fryn. Nga era e fortë që frynte apo nga frymëmarrja e fortë e tyre, asgjë nuk dëgjohej. Asnjë lëvizje.
Dritat e ndezura të qirinjve po shfaqeshin gjithnjë e më fuqishëm në sytë e tyre.
„Po kashtën, e keni sjellë?! -tha Musa. -Kashtën?!”,-bërtiti.
Gjoni e Sokoli filluan ta hedhin kashtën nëpër dysheme.
Fëmijët filluan t’i imitonin kafshët, shpezët…
Para mesnate, nuset e stolisura, vajzat me flokët kaçurrela, fëmijët e veshur me rrobat e reja e të pastra, me gëzim të dukshëm në fytyrat e tyre, në ecje dhe shikime, u nisën rrugës së ngushtë e të kalldrëmet të katundit. Mes një lëndine të rrethuar me plepa të gjatë, edhe kisha ishte stolisur.
Nata kaloi, e Musa Sokoli vazhdonte duke u lutur për mundimet e Krishtit, për tokën, për qiellin, për diçka që i mungonte Kosovës. Në Librin e Shenjtë kërkoi ta gjej lutjen për Kosovën, për gjithë shqiptarinë… për fëmijët e saj, për bereqetin… për fusha e male, lumenj e liqeje, ara e kullosa…
Lutej e lutej…
Të gjithë në zemrat e tyre kishin të njëjtën lutje. Lutje të brendshme, të fshehura nga njeriu, por që dëshironin Zoti dhe Krishti t´ua dinë.
T´iu ndihmojnë…
Lindja e diellit Musa Sokolin e gjeti në kopsht së bashku me gjithë familjen. Me burra e gra. Ata, po në kopsht, po e punonin një rreth të madh prej kashte. Midis rrethit, një kryq mbi të cilin e vunë një tepsi të madhe, me ushqime, raki…
Gjoni me kujdes i solli unët e Buzmit të djegur. Mori unët, i ndezi majatë e tyre duke i fërkuar njërin me tjetrin. U duk sikur nga qielli filluan të binin yjet e afërt, që kapen me dorë. Nga unët e Buzmit lëshoheshin shkëndijat e zjarrit. Gacat e skuqura.
„Sa gaca, aq meshkuj kjo shtëpi, sa gaca-aq dele, sa gaca- aq thasë me drithë!… Sa gaca-aq pushkë për këtë tokë! Fëmijë! O Zot, fal shumë, shumë fëmijë në këtë shtëpi! Falna, o Zot, fëmijë! Do të na duhen!… Edhe fëmijët, edhe pushkët, edhe buka!..“, u lut Musa.
E shikuan Gjoni dhe Sokoli…
E shikuan gratë dhe vajzat…
Vetëm fëmijët nuk e kuptuan lutjen e fundit të Musa Sokolit, që dalëngadalë po e rriste zërin aty ku përmendej toka, fëmijët…

Gani Mehmetaj: PARTIZANIA VIDNA

Tregim nga Gani MEHMETAJ
  
      Sa herë më dilte para shqyeja sytë. E gjatë, e thatë, me fytyrë të acaruar, me duar eshtake e gishta kanxha të frikshme, më gozhdonte figura e saj. Edhe kur nuk me hakërrohej s'më bënin këmbët të ecja tutje. Kalamajtë thoshin për te se të rrëmben e të tretë prapa bjeshkëve. Gjyshja ishte e sigurt se është fantazmë që e nxori varri jashtë. Babai kërcëllonte dhëmbët dhe na e përsëriste: nuk e dini kush është kjo shtrigë, dheu mos e tretë. Nëna na këshillonte të ruheshim prej saj si prej dreqit. Ajo jetonte e vetme në një shtëpi në periferi të qytetit. Askush nuk guxonte t'i afrohej oborrit të saj, askush nuk ia kishte parë dhomat. Pëshpëritej se është e armatosur deri në dhëmbë si në kohë lufte. Ndonjëherë shkrepte breshëri plumbash kot me kot në pikë të natës.   
      Gruan e frikshme, Vidna gjithnjë e lidhja me fundin e djaloshit, emrin e të cilit kurrë nuk e mësova, por rrëfimin për te e kujtoja çdo natë. Babai na e tregoi një natë dimri të acartë si atëherë kur hynë partizanët. Historia për këtë grua që na e fuste frikën në palcë, shpesh me linte pa gjumë, jo rrallë zgjohesha i larë në djersë, me pamjet e gishtit tregues në këmbëzën e mitralozit që villte zjarr. 
      - Atë mëngjes dimri që ta ngrinte gjakun ndër deje, hynë me zhurmë e britma partizanët në Katundin e Ri, i mbështeten burrat ndanë gardhit, me ta e rreshtuan edhe çunin trembëdhjetëvjeçarë, - tregonte babai, ndërsa më bëhej se fushëpamjen time e mbulonte figura e çunit të lemerisur në rreshtin e burrave të katundit, në këmishë e të linjta të bardha, përballë togës së pushkatimit. Rrëfimi vazhdonte: 
      - Hiqeni atë kalama, - tha dikush, para se të shkrepte mitralozi.
      - Lëreni mirë është, - tha partizania Vidna, prapa mitralozit të rëndë me syrin në shënjestër e gishtin tregues në këmbëzën e armës së ftohtë. 
      - Është fëmijë, - i tha dikush me zë lutës.
      - Pa qenë fëmijë nuk bëhet i rritur, - ia ktheu partizania e sertë. 
      Ajo nuk i shihte fytyrat e frikësuara të katundarëve të sapo  zgjuar nga gjumi, ajo shihte të njëzetë e gjashtë shënjestrat që do t'i godiste pas disa çastesh.  Fatkeqit këmbëzbathur e të lidhur duarsh dy nga dy, me nga një copë teli a spango, prisnin e dridheshin.  Dy-tre fëmijë në gjirin e nënave dridheshin e nisën të qanin. Nëna e djaloshit të rreshtuar për pushkatim çakërdisur sysh, u përpoq ta nxirrte nga rreshti të birin e llahtarisur, por një partizan e goditi në kokë me kondak pushke. Ajo ra pa ndjenja, dy partizanët tjerë e tërhoqën zvarrë tutje. 
      Gratë qanin pa zë, të mpira nga tmerri. 
      Partizania Vidna, prapa mitralozit, u drejtohet grave fatkëqija, që ia turbullonin pamjen: "Hiquni prej rruge kudra!" Ato nuk dinin nga të shkonin. Në atë rrëmujë dy nga burrat e rreshtuar për pushkatim, të lidhur njëri me tjetrin, shpëtuan për një fije floku, duke kërcyer gardhiqet pupthi, megjithëse tre partizanë u shkuan prapa me krisma pushkësh deri në fund të katundit, por nuk i kapën. 
      Trembëdhjetëvjeçari i lemerisur para se të binte nga plumbat, i tha tatës  pranë: "Po tutna!". Tata nuk bëzajti, ia shtrëngoi dorën. Partizanët kishin krijuar gjysmëharkun, që të mos u ikte asnjëri, ndërsa tytat ua drejtonin shënjestrave. 
      I pushkatuan para grave e nënave. Partizania Vidna nuk e hoqi gishtin nga këmbëza e mitralozit edhe një kohë pasi ra viktima e fundit. Koka e djaloshit kishte rënë në prehrin e të atit.  Qetësia e mpiu Katundin e Ri. Kufomat i lanë ndanë gardhit. Në borën e bardhë gjaku shquhej thekshëm, trupat e ngrohtë ende avullonin, ndërsa brigada partizane me Vidnen në krye vazhdoi tutje. Ishte mëngjesi i hershëm i janarit.
      Pas kësaj masakre emri i shoqes Vidna, sikurse e quanin, ua ngrinte zemrat katundarëve të Luginës së Drinit e të Lumëbardhit. Ajo mbolli vdekje ngado që shkoi. 
      - Në qytet pushkatimet nuk i bënin ditën me diell, por i ekzekutonin natën, - tregonte babai, kurse ne e dëgjonim dhe nuk bëzanim. Kodrat sipër qytetit të Pejës u mbushën me varre. Prapë përmendej emri i partizanes Vidna me mitralozin gjerman.  
      Askush nuk kishte dëgjuar më parë për të. Dinin se zbriti nga shkrepat e Malit të Zi me brigadën partizane të Bokelit: vajzë e heshtur, e zymtë, me pantallona të zhgunit ngjyrë kafe e opinga të lidhura me spango.    
      Burrat që mbeten gjallë tregonin skena makabre në Lugun e Baranit, kur Vidna me partizanët e brigadës së Bokelit silleshin rreth viktimave të pushkatuara, duke vallëzuar. Dukej si vallja e fantazmave në dritën e hënës.

Muharrem Blakaj: PRIJËSI I KARVANIT

Muharrem Blakaj

Tregim kushtuar kolosit të kombit, Jusuf Gërvalla

          E prisja karvanin të Kroi i Zanave. Kishte kohë që kisha zënë vend në atë lëndinë të bukur. Herë pas here freskohesha me ujin e ftohët akull të kroit, që ishte në anën perëndimore të lëndinës. Pastaj largohesha buzë greminës duke kundruar rrugën gjarpërore. Asgjë nuk dalloja. I merakosur kthehesha prapë të kroi.
          Kisha dëgjuar nga pleqtë se për t’ju bashkangjitur karvanit nuk ishte punë e lehtë. Duhej të ishe i kalitur. Rrugën e karvanit nuk e dikton moti. Nuk e ndalon as dimri e acari, as vapa e thatësira, as shiu e furtuna. Nuk e ndalojnë dot as hajdutët e cubat. Karvani ecë. Vazhdon!
          Dita ishte thye. Rrezet e diellit, pjerrtas binin mbi lëndinë. Kroin e kishte marrë hija. Kurse unë, kisha një brengë në shpirt... dyshim e frikë nga hienat, që silleshin rrotull karvanit.
          Pasi u ngrys, mu kujtua se gjatë gjithë ditës nuk kisha ngrënë. Mora strajcën e ushqimeve që ma kishte përgatitur nëna para se të nisesha. Ajo, nuk kishte fjetur gjithë natën. Me bëhet sikur po e shoh duke i thyer gishtat, derisa sillej rreth magjes bosh dhe duke thënë me gjysmë zëri: S’ka mbet një fije miell, o bir. Me vjen turp! Si do ti bashkohesh karvanit e të mos kesh një drekë ta hash bashkë me shokët... ah, e mjera unë, e mjera!
          I shtrirë mbi kurriz vështroja qiellin. Yjet, si një prushanë e madhe xixëllonin të heshtur në kupë të qiellit. Tutje mbi buzët e maleve të thata, kishte nxjerrë faqen e artë hëna lozonjare. Rrezet e saj të zbehta, si flokë ari, derdheshin mbi lëndinë. Diku thellë, i strukur në zgavrën e tij, dëgjohej hukama e hutinit. Nga kodrinat përreth dëgjoheshin të lehura qenesh. Kurse lartë nga gryka e Lugut të Madh, vinte ulërima e ujqërve. Ulërimë ujqish në verë?! Ishte e mundur, apo me bëjnë veshët? Ulërima përsëritej, por dukej se ishte e shurdhët, e largët, e humbur, disi e pa frikshme. Pa mbaruar jehona, dëgjova një, si Bajlozi, që vinte i dallgëzuar, valë-valë, duke mbushur me hare lëndinën e artë nën rrezet e hënës. Pastaj, sikur njehsohej me gurgullimën e kroit derisa tretej tatëpjete lëndinës së Shtojzovalleve. Është karvani, thashë. U ngrita në këmbë.
          Kur mugëtira e mëngjesit u teh dhe yjet regëtonin në të gdhirë, e në kupën e qiellit shndriste paq ylli i karvanit, kënga u përsërit, por tani shumë afër:

Sa fort me mundon vetmia, o nënë,
E vatër braktisa një ditë,
Në vendlindje e di është vjeshtë, tani e vonë,
Të presin të korrat e brengat.

          Ishte hera e parë që takohesha në një karvan të madh, të organizuar dhe të pasur. E pashë prijësin nga afër. Ishte i ri. Shtathedhur. Syshqiponjë. Ngriti dorën lartë. Karvani ndaloj. Buzagaz me the:
           „E dija që me prisje... sigurisht keni pritur gjatë?“
           „Po im zot... një shekull“. – u përgjigja qetë.
          „E di. Janë karvanë shekujsh... Nisemi... me betimin mbi flamur e me besa besë... na pret kohë e turb ullt... “
          „Si urdhëro im Zot. Me besa besë, betohem mbi flamur“!
         Prijësin e karvanit e kisha menduar ndryshe, disi të madh, kryelartë, me shikimin e humbur tutje në horizont, me zë të trashë dhe fjalë të shkurtra urdhëruese, të veshur bukur, dhe kaluar! Kisha menduar se kur do t’i shfaqesha përpara, ai nuk do të fliste fare me mua. Do ti urdhëronte vartësit. Ata do të flisnin me mua. Çudi. Ai ishte i dashur, i qetë... kreshnik.
          U nisëm. Rruga ishte leqe-leqe. Kalonte buzë shkrepave të thepisur e të mprehtë si dhëmbë kuçedre. Gjarpëronte mes malesh të dendura, ku as rrezet e diellit me vite, decenie e shekuj nuk kishin depërtuar. Kaptonte gryka malesh, buzë lumenjve të turbullt e të shurdhët, buzë shpellave të mëdha e të frikshme që ashtu, me gryka të hapura dukeshin si gojë përbindëshi. Nga thellësia e tyre e errët si nata, dukej se ishin përgatitur me kohë grackat, kurthet, tradhtitë, pabesitë dhe shëmtitë më të mëdha kundër karvanit tonë!
          Prijësi nuk dukej më. Ishte larguar aq shumë sa vetëm zërin ia dëgjoja kur fliste, jepte ndonjë urdhër, apo kur ia merrte këngës në duet me të vëllanë.
            „Shshshsh!… po këndon prijësi! – tha një burrë i çalë që po kalonte pranë meje. – hidhi hapat qetë e mos bëjë zhurmë! – me tha pastaj, – dua t’ia dëgjoj fjalët se ç’thotë. Kënga e tij është profetike. Kushtrim. Me kupton? Kushtrim“.
            „Cilat janë profecitë e këngës së tij“? – pyeta kureshtar.
            „Na pret kohë e keqe... do ketë vrasje, tradhti, pabesi...“
            „Si? Kush do vritet? Kush do të tradhtoj?... ne, jemi patriot“!
            „Armiku do të na vret kurse patriotët e farkuar do të na tradhtojnë...“
            „Ku ka patriot të farkuar“? – e pyeta i hutuar.
            „Në mesin tonë... janë të njësuar. Vështirë të dallohen“.
          U drodha i tëri nga fjalët e të çalit. Ai fliste nga përvoja e tij e gjatë e të qenit pjesëtar i karvanit.
          Kur isha fëmijë, kisha dëgjuar për sulme kundër karvanit. Ishte tradhtuar nga hafijet dhe sulmuar nga cubat, thoshin. Gjatë përleshjeve, karvani ishte shkapërderdhur. Kishte pasur të vrarë, të zënë rob, të dhunuar, të zhdukur, të tretur, të pa gjetur...
          Re të zeza vinin nga veriu. Diku, të fshehur prapa shkrepave, dëgjohej e venitur uturima e ujqërve. Grykat e shpellave dukeshin të errëta. Uji i përrenjve i turbullt. Do të kthjellohet porsa të fillojë shtrëngata, tha befas i çali. Sa e çuditshme. Unë e dija se shtrëngata e turbullon ujin, kurse ky thotë se kthjellon!?…
          Kurse, duhia po afrohej me erë të lehtë.
            „Këso lloj erërash fryjnë vetëm para breshrit. – tha i çali, – Do të kemi furtunë dhe breshër… shshsh!… prapë këndon prijësi. Është këngë kushtrimi...
            „Kuuuushtriiiim! – thirri dikush nga mesi i karvanit. Jehona e zërit u përplas faqeve të malit duke u shpërndarë si revansh në të tatëpjetën e grykave, pllajave, lëndinave, krojeve e shpellave... dukej sikur i kishte shqetësuar zanat e malit, diku thellë, në Lugjet e Verdha.
...dhe kënga e prijësit vazhdoj me bekimin e nënës dhe porositë e babait...

Kthehu shpejt m’ke pas thënë
Se brengat m’kan molisur
Të presin shokët dhe një varr nën bli
Porositë e babait tënd.

Janar 2001

Rast që nuk përsëritet

Bajram Sefaj

Prozë urbane nga Bajram Sefaj

          Në ndonjë faqe pa numër, ose rastësisht në faqen njëqind pa një, të romanit (të shkëlqyer) më të ri, “Sérotonine”, kur (krye)personazhi me emrin Florent-Cloude Labrouste, autori vetë (Michel Houellebecq), rrëfen mbi një ndarje, sa të dhimbshme aq edhe dramatike, nga e dashura e tij Kate, pikërisht në stacionin e trenit Frankfurter Hauptbahnhof të Frankfurtit, ma irriton, ma shprush e pezmaton, jashtë mase, plagën e kujtimit (“thera e kujtimit” e jo “Lulja e kujtimit”, të romanit të Foqion Postolit!), kujtimin e një rasti të humbur, që nuk përsërite kurrë më. Ani, pranoj se, edhe ndarja e sivëllait tim me të dashurën e tij, në Frankfurter, a diku tjetër, kudo qoftë, si çdo ndarje, mund të ketë qenë e dhimbshme dhe nostalgjike. Çasti kur Kate merr rrugën andej nga çon në Kopenhagë, ndërkaq që, Labrouste, (alias Houellebecq), vazhdoi për në Paris, mund të ketë qenë sa të duash i dhimbshëm, por në asnjë mënyrë, nuk mund të krahasohet me dhimbjen time, që ishte ndarje akoma pa u takuar as fërkuar fare. Mbi këtë “ndarje” që nuk ishte ndarje, ishte një ofertë e nxehtë, thirrje për bashkim e grumbullim gjymtyrësh, do të bëj përpjekje, që sa më me pak fjalë e të kursyera, të rrëfej, në vijim. Para se të nis rrëfimin, sikur është i pakapërcyeshëm, madje i domosdoshëm, një sqarimi, në shikim të parë i vogël, por, në rastin tim, i madh sa bëhet më!
          Derisa sivëllain tim, vuajtes (si puna ime), atë parisianin atje, në atë Parisin atje, e priste një braziliane ashiqare ezmere, ndoshta edhe më e bukur se që ishte danezja Kate, me lëkurë përzhitur e me gjak më të vluar se ajo, pa fije dyshimi, mua ndërkaq, kush me priste atje, në atë Paris të huaj, ti me thuaj tashti!
          S’me priste askush. Pellg mjerimi dhe Vetmi e sertë!
         Ja, kush e çka, me priste!

*

          Pa humbur kohë, as nerva, me pezëm të thellë, si të me kishte ndodhur sot pasdite, provoj të (ri)konstruktoj, të riprodhoj dhe të rrëfej, sa më besnikërisht e mundur, këtë humbje të madhe, të parikuperueshme, rrëfimin mbi këtë plagë të pashërueshme që kullon sot e gjithë ditën, për tërë jetën time në fillim të Dimri e të Perëndimi.
          Realja e këtij kallëzimi të vonuar, si të konservuar dhe e mbyllur nën nëntë dryna, është e garantuar. Si vërtetësia e hirit. Fjala-fjalë, e sanksionuar dhe e gatuar, e pjekur, si nën saçin e kanunit të maleve tona!


*

          Një damë fort e bukur, zonjë e moshës së pjekur e të djegur, me sy e trup plotë etje për seks, kishte marrë rrugë të gjatë Prishtinë-Paris, për të vizituar të bijën që ndiqte studimet gjegjëse në këtë metropol.
          Rastësisht dhe pahiri, ndodhëm në atë mes. Midis amë e bijës!
         Vakia çka nuk bën!
         Që në kontaktin e parë, ajo ma bën me dije, pothuaj se pa ngurrua fare nga prezenca e se bijës që, (edhe e bija, tashme kishte të njëjtën etje, si e ëma, (dardha pikë nën dardhë, siç ia thonë fjalës), se sonte midis nesh do të ngjanë “termet” seksi të tmerrshëm. Etjen dhe shkrumbin e lexonte në sytë mi. Në trishtimin tim të djegur. Për gjithçka e më shumti për grimë seks. Më shumë se për bukë, kripë e ujë bashkë...
          - Sonte udhëtoj për Londër! - i thashë duke justifikuar se buletën e udhëtimit e kam në xhep...!
Fytyra e saj e bëshme, përnjëherë u mërdhez. Si ta kaplonte një prush i gacave të qarrit. Sakaq nuri i ndërroi. I mori ngjyrë të zbehtë urrejtje!
          Sikur, bloi një pëshpëritje të hidhur pelin: ta përshurrsha biletën që ke në xhep, ta përshurrsha Londrën, atje ku është, t’i përshurrsha mendtë e kresë...
          Këto fjale mallkimi i përbiroheshin përmes gjinjsh të bardhë e të gufuar dhe frymëmarrjes se shpejtuar. Shikimi i verdhem dhe buzët e saj të mbledhura e të shtrënguara, sigurisht se shqiptuan e bluan edhe fjalë të tjera që mund të merren më mend.

* 

          Fisnikja kishte ardhur nga Prishtina në Paris, për të vizituar të bijën, (një rrugë dy punë!), si pretekst, më shumë për të bërë seks të shfrenuar e pa tabu, me këndo në Parisin e njohur për rrëfime e përralla e “imtësi” të tilla. Për konsumim të shfrenuar seksi dhe njëqind e njëmijë mënyra të shfaqjes se tij. Fati me kishte zgjedhë mua, pikërisht mua fatmjerin fatmjerë, që për djegien e një blete udhëtimi hesapi, deri në Londër, sakrifikoja e viktimizoja një rast aq të mirë, aq të rrallë, të shtrenjtë që, nuk do të riprodhohet e kurrë më...
          Në vend së të grisja arë copë letër (biletë) të mallkuar, ta bëja copë e grimë, par syve të saj të shkruar e të kallur, të fillojë të numëroj minutat, pjesët më të imta të kohës, kur të gjendem vetëm me të, në dhomën time të beqarisë se vonuar dimërore, në chambre de bon, në rrugën Ren, të Parisit VII-të, duke pandehur se mund të bie edhe ndonjë gojore. E lakmonte aq shumë këtë, s’e kish provuar asnjëherë në jetë. As me burrin, as me njeri tjetër, në provincën provinciale, ku jetonte! Synonte ta provonte edhe këtë, nga se kishte dëgjuar përralla e kallëzime fantastike, kishte ndjekur filma erotikë...
          Në Paris është lejueshme të besh çka të duash. Edhe atë që nuk ta merr mendja!
Është e pakuptimtë të imagjinosh se, ato që i kishte paraparë, të mos i kishte realizuar, ndërkohë. Mund të imagjinohet se ç’është në gjendje të bëj një grua e prekur në sedër. Kur gatishmëria e saj për gjithçka, shitët për një biletë udhëtimi Paris-Londër, në ketë rast!


*

          Ta rrëfeva këtë episod, Graziella ime dashur, sepse ti je moderne. Bashkëkohëse je. E kupton mirë filozofinë e jetës dhe plagët e pashërueshme që i sjell ajo në rrjedhë....
          Nuk e di pse e si, por jo vetëm se isha edhe fizikisht në Londër për festat e fundit të vitit (gjithnjë i shoqëruar nga hija e pranisë sate!) por, përgjithësisht, sa herë përmendet emri i Londrës, me rrok siklet dhe ethe të verdha, kur me kujtohet ky rast i humbur që nuk përsëritet kurrë më! 

(diku në Francë, në ndërrim motesh 2018/2019