Tregim
… dhe erdhi edhe ajo ditë. Rrugën, njëmend s’e kishin shtruar me spirra xhami, as me hithra. Në të s’kishin vënë as gozhda thimthpërpjetas, as prush të mbuluar me hi. Megjithatë, ai ecte duke e kafshuar buzën e poshtme me aq forcë, sa mavijosej i tëri në fytyrë dhe shikonte rrugën me do sy të drithmë. Të tjerët e vinin re këtë ecje, por kjo në lagjen GJ. ishte bërë gati e rëndomtë. Në fillim atij i kishin thënë se ecja e tij do të ngjante mu kështu, megjithatë, ai kishte ngulur këmbë se këtë rrugë do ta kalonte pa vështirësi. “Do të shkel nëpër prush, nëpër hithra, nëpër spirra e nuk do të më dëgjohet zëri…” . Tash ecte. Ecte dhe buzën e vet të poshtme e kafshonte deri në gjak. Dielli digjte nga lart. Lagjja GJ. kishte rënë në gjumin e vet të rëndomtë të pasdrekës.
Era e lehtë, që endej padiktueshëm në kraharorin e hapur, sillte diçka si gërhamë. Gërhaste lagjja GJ.! Ai ecte nëpër rrugën e saj me dhembje të padurueshme.
Ecja duhej bërë në thembra, ngase ky zdirgjej tatpjetës. Deri te vendi, ku duhej të shkonte, s’ishte larg, por të arrinte atje ishte e pamundur; vullneti e bënte më të afërt, kurse sytë e mekur e humbnin skajin në një humnerë të pakapërcyeshme... Prapë lagjja Gj. flinte! Flinte, flinte!...
Bri rrugës, ku në të majtë digjej e mplakur shtëpia e kaltër, që dikur tërë lagjes Gj. i kishte dhënë themelin, përnjëherë nga hija e plepit të butë doli një njeri, që në atë moment ishte vështirë të hetohej çfarë kishte në kokë: kësulë të bardhë? Të zezë? Të kuqe? Vërehej se setrën e leckosur e kishte të shijaktë, kurse tërë atë trup të shkurtër e të gjerë, e mbante në këmbë të zbathura. Dalja e tij aq e menjëhershme dhe aq e befasishme sikur ia shkapurishi rëndomësinë e përgjumshme lagjes në këtë pikëditë. Nga kulmi, dielli digjte, kurse hijet plepore, sikur rrinin të paluara nëpër trungje. Njeriu do të shikonte kot në këtë kohë kah perëndimi. Gjithçka mund të ndodhte, por perëndimin e këtij saçi, këtë s’e sillte dot. E, njeriu ecte me dhembje të pashërueshme nëpër rrugë. Njeriu që doli nga hija vështronte pa kurrëfarë habie. Grimconte thonjtë, që mes tyre dhe mishit të gishtrinjve, dukej vija e zezë e llumit.
- Hej! – tha ai. – Ti pikon, por asfalti ta përthanë menjëherë gjakun! Hyn nën hije!
Njeriu që ecte e dëgjoi, por s’i vuri vesh. Fytyra e mavijosur përcëllohej egër nga të nxehtit e diellit e të asfaltit. Tash edhe njeriu trashalluq iu vu prapa. Të dy ecnin, por asnjëri nuk fliste. Turma e vogël e njerëzve, që mrizonte hije më hije, qeshnin, pinin ujë të ftohtë, birrë dhe coca-colë.
Trashalluqi më vonë tha:
- Herën e parë e ke?
Këto fjalë përsëri i mori era dhe njeriu me fytyrë të mavijosur vazhdoi të ecë me dhembje të papërmbajtjshme. Thembrat tash iu kishin çarë dhe nëpër të çarat i hynte zalli i imët, që e kishte mbuluar asfaltin. Sa afër e kishte cakun, por sa të largët e bënte dhembja.
- Tash edhe thembrat të qesin gjak!... Gjak, gjak… - bërtiti njeriu trashalluq. – Ec me pjesën e anshme të këmbës… Si duket këtë e keni të parën herë!
- Hesht! – tha njeriu i mavijosur. – Këtë rrugë do ta kaloj pa nxjerrë zë! Do të arrij në cak…
- Në cak?! – pyeti me habi njeriu që i vinte prapa.
Nga zhegu përcëllues turma e njerëzve merrte një trajtë të çuditshme. Ata nisën të gajasen, të bëjnë me dorë kah asfalti dhe kah vija e gjakut, që përthahej menjëherë.
- Edhe pak, edhe pak! – bërtiste turma dhe zhgrehej përsëri në gaz.
Këto të qeshura s’e trazonin dot qetësinë, në të cilën kishte rënë lagjja Gj. Ca fëmijë, të mërdhezur nga vapa, grahnin përpara rrota biçikletash me do tela të dredhur e të shkurtër. Ata vinin në drejtim të njeriut, që pikonte gjak; prapa tyre, një pushimore publike me strehë çadre. Jevgjit në tarracën e saj nxirrnin nga strajcat e tyre enë të kristalta dhe i venin ato karshi diellit. Hijet përkundruall, ndriçoheshin nga ky shkëlqim kristalesh, kurse asfalti mbulohej me një bardhësi të padurueshme.
- Ikni! Ikni nga rruga! – thanë fëmijët dhe e shikuan vëngër njeriun që i pikonte buza gjak.
- S’iki dot! – tha ai.
- Nga kjo rrugë ju duhet të ikni patjetër! – thanë prapë fëmijët dhe shikuan njëri-tjetrin.
- Doemos, doemos!
- Doemos do të ikë! – tha njeriu trashalluk me setër të shijaktë. – Ja! Ky është ndalur! – u tha atyre. – Dhe derisa ju të numëroni deri në tre, ky do të gjendet në trotuar?
- Jo! – tha me të nxehtë njeriu i mavijosur.
- Një… - nisi të numërojë një fëmijë. – dy…
Njeriu që synonte cakun, provoi edhe një herë të kafshojë buzën e poshtme, por nuk mundi; ajo ishte ajur. Atëherë, nisi ta kafshojë të epërmen. Dielli prapë digjte, digjte…
- Më thanë ta arrij cakun dhe kur ta bëj këtë, ju do të më shihni si zogun në qiell… Do të arrij.
- Lagjja Gj. ka vetëm dy skaje. Të parin dhe të dytin. Në të vërtetë nuk dihet cili është i pari e cili i dyti! Ju mund të endeni sa në njërin, sa në tjetrin dhe të mos arrini kurrë në atë cak…
- Do të arrij!
- Do të arrinit sikur të ekzistone ky cak – tha njeriu trashalluq dhe bëri me dorë kah fundi i tatpjetës. – E shihni rrafshin e rrugës? Kur të arrini atje duke ecur kështu në thembra, do t’ju urdhërojnë të ngjiteni prapë përpjetë, por atëherë nuk do të ecni në thembra, por në maje të gishtrinjve… Ky ndryshim i ecjes do t’i shtojë edhe më tepër dhembjet dhe gjaku do të të rrjedhë edhe më shumë; gishtrinjtë të tendosen, muskujt të ngrehen, kurse thembrat prapë do të të dhëmbin, do të të dhëmbin e do të djegin e gjaku përsëri do të të rrjedhë, do të të rrjedhë… Kur të mbërrini kryerruge, ku dielli do të përvëlojë gjithnjë, do ta ktheni kokën prapa kah fundi i teposhtëzës së rrugës dhe atëherë do të shohësh njerëz të qeshur, të pispillosur, kurse gratë me republika ngjyrë vjollce e me tufa pendlash do të bredhin duke e ruajtur me përpikëri bardhësinë e lëkurës së lëmuar nën hijen e ombrellave bojali. Këmbët e tyre plot bukuri shqetësuese do të qëndrojnë lehtë-lehtë mbi taket e larta, të cilat nëpër tërë lagjen Gj. do të mbjellin gjurmë të thekshme hapash që do të përcillen, pastaj, si jeh deri në dhembjen tënde të pëgjakshme. Menjëherë do ta mendosh cakun. Po, ku do ta gjesh atë cak? Ku do të jetë caku që ta kanë paracaktuar?
- Po këta fëmijë, ç‘duan nga unë?
- Të ikësh nga kjo bredhëritje e kotë! – u përgjigj trashalluqi me ftohtësi neveritëse duke kaluar pranë tij. – Edhe mua më thoshin, kur bridhja kështu… Atëherë, doja ta përfillja me fanatizëm të tmerrshëm krenarinë time qyqare. Duke e njohur se e kisha të tillë doja t’i tregoja botës se megjithatë edhe unë… Mirëpo, siç e shihni, nga ajo ditë unë e varrosa edhe atë krenari qyqare që e kisha dhe tash jetoj krejtësisht pa të, në flatrat e një jete të shlirshme…
Një grua, e veshur krejtësisht në të bardha, erdhi befasishëm dhe nisi t’u flasë fëmijëve në vesh… Kush qe ajo grua? Përse ishte aq tinzare dhe pse erdhi aq papandehur? Në këtë zapullimë tmerruese dukej se edhe vetullat, edhe buzët, edhe sytë i kishte krejtësisht të bardhë… Këmbëngulja e fshehtë e saj ishte e qartë dhe nga vështrimet mospërfillëse lindi diçka që zgjonte neverinë dhe frikën. Më pastaj, fëmijët me do britma të çuditshme humbën nëpër rrugicat e lagjes.
Trupshkurtëri tha:
- Kot e ke! Ti do të thyhesh! Ajo që është shkruar të ndodhë, do të ndodhë patjetër edhe sikur ta derdhësh këtyre rrugëve tërë gjakun që ke! Hyr nën hije dhe shëroi plagët!...
Ikja e fëmijëve ndillte diçka shqetësuese dhe të papritura. Tërë freskinë e qenies vapa e nxirrte nëpër djersë, kurse buzët e përgjakura vinin duke vënë rreshkë të trashë. Poshtë, në rrafshin e rrugës, shndrisnin ende shishet e coca-colës dhe të gotave të kristalta, në të cilat derdhej gurgullima e ujit të ftohtë. Megjithatë, rrugën s’e kishin shtruar as me hithra, as me gjemba, as me spirra qelqi, dhe kurkund nuk po shfaqej ajo që këtij i dukej shqetësuese dhe e papritur.
Tash kish nisur të vijë erë e rëndë minjsh të ngordhur. Gjithkah përhapej kjo erë qelbake. Ata në rrafshin e rrugës, me gjasë nuk trazoheshin fare nga kjo duhmë. Ishin mësuar me të, apo kjo u vinte për lale, nuk dihej. Duhma e minjve të ngordhur ishte njëmend e rëndë, e padurueshme, më e rëndë dhe më e padurueshme se ajo e njeriut të kalbur. Megjithatë, kjo s’e trazonte fare as njeriun trashalluq, qe ecte hijeve gjithnjë përpara, duke i grimëcuar thonjtë, që midis tyre dhe mishit, shihej vija e zezë e llumit.
Thembrat e përgjakura shkilnin në asfaltin e nxehtë dhe aty lenin gjurmë krejtësisht të padukshme. Pak më vonë, përnjëherë nisi të fryjë një fllad i ngrohtë, që vinte nga anë të papërcaktuara, por që ecjen e bënte disi më të lehtë. Gjethet e molisura, e të vyshkura të plepave të butë bri rrugës, nisën të zgjohen e të fëshfërisin me një gjuhë mëshire. Por, kjo zgjati vetëm pak. Në barkun e qiellit të bardhë e të mbushur gjegj, s’fluturonin si ngahera, as sorrat… Ku ishte, pra, caku i ndaljes? Kjo pyetje, që i erdhi krejtësisht papritur, e trembi. Ngrehi kokën dhe shikimet e molisura i derdhi atje, në teposhtzën e rrugës, e cila iu duk se vërtet nuk kishte të sosur. “Do të ec, do të ec deri në cakun e premtuar dhe pastaj, i ngritur mbi të gjitha fuqitë e torturës, do të hedh në qiell flamurin e fitores!”
Të çarat në thembra, iu kishin mbushur me zallin e imët dhe ato i digjnin sikur të shkilte mbi prush. Atë që i premtonte vullneti ia bënte rrugën më të shkurtër, më pak të mundimshme, kurse thembrat, ato të mallkuarat, e ligështonin, deri në hamendje… Sa bënte edhe disa hapa ndalej dhe padashur sytë i shkonin nën hijet e plepave të butë, thithnin diçka forcuese atje dhe prapë drejtoheshin kah fundi i rrugës, që atij i dukej se ishte mbledhur atje poshtë në një pikë vorbull dhe aq më e shkurtër i dukej rruga deri tek ajo. Tmerri ishte më i madh se dhembja e thembrave të çara. “Do të arrij deri atje, po pastaj? - thoshte me vete duke zgjatur hapin më guximshëm. Anise në rrugë nuk lëkundej asgjë, nuk shihej njeri, atij i bëhej se të gjithë ata që i njihte dhe që nuk i njihte, tash kishin dalë në rrugë dhe e ndiqnin ceremonialin përfundimtar të një vullneti e qëndrese të mashtruar. Po, megjithatë, ai nuk jepej. Vazhdonte të ecë. Britmat e njerëzve, që atij i dukeshin se vinin nga të gjitha anët, dikur shndërroheshin në duartrokitje shurdhuese. “Edhe një pranim”, thoshte me vete. “Edhe një hap…”. Por tash s’thoshte se me siguri do të qëndronte deri në fund.
Kur të gjithë ata, që e kishin parë të nxitur nga kurreshtja, kishin menduar se të ecurit e tij, më në fund, ishte kryeneç dhe i sigurt, ai u ndal. Fytyrën e kishte ende të mavijosur, por dihatja e mbushur me rënkime dhembëse tashmë nuk dëgjohej e gjallë. Trashalluqi e hetoi domethënien e kësaj ndaljeje, që ai e kishte paramenduar si të domosdoshme. Lëvizi kokën i buzëqeshur dhe vazhdoi të ecë. “Ishte e domosdoshme të ndodhte kështu”, thuase thoshin hapat e tij të rëndë, që i tërhiqte hijeve të plepave të butë.
Dielli ishte varur kah perëndimi e gjegji më nuk dukej aq i shpeshtë.
Dyshimi se ekzistonin të gjitha ato që e rrethonin, e bënin përherë e më të luhatshëm. Cak s’kishte! Këtë ia kishin premtuar dhe gjithë këtë mundim s’e kishte bërë për ta vënë në provë vullnetin, po për ta vërtetuar të vërtetën, që ai gjithmonë e kishte menduar si idealin e vetëm të së përditshmes. Caku, ishte e qartë, s’ishte kund. Atëherë, ku mund ta gjente të vërtetën, për të cilën kish menduar të flijonte me krenari? Të gjithë i kishin thënë se as cak e as të vërtetë qëmoti s’kishte kund dhe se në emër të së vërtetës të gjithë i kishin thurur lavdi gënjeshtrës, me anë të së cilës me dinjitet të jashtëzakonshëm janë ruajtur dhe janë shtuar interesat banale të lakmisë. Të gjitha këto i shkuan rrokollimë nëpër kokë, u ngërdhesh si i çmendur dhe nisi të vrapojë nëpër hijet e plepave të butë që e ngushtonin rrugën deri në fundin e saj. Thembrat më s’i ndiente. Vraponte, vraponte dhe tash nuk dihej mirë a vraponte që t’ua përplaste njerëzve në sy mashtrimin që ia kishin bërë, apo ikte nga ai diell i së vërtetës, për t’u strehuar dikund nën hijen e gënjeshtrave, që, kudo të ndaleshe, hasje në grumbullin e tyre. Po, më vonë u pa se ai kish vrapuar drejt asaj që iu kishte frikësuar më së shumti…
… vrasja patjetër do të ndodhte. Për këtë kishin menduar jo shumë gjatë, por me saktësi: vrasje duhej të kishte…! - vinte urdhëri tinëzar nga boshësia e panjohur e një froni plot dergjë. - …dhe kjo duhej të kryhej fare natyrshëm.
Por… o, zot! Ne flasim për vrasjet dhe i bëjmë ato sikur kur luajmë me kërthizën e kotorrit. Bëjmë net të pagjumë, na zë ankthi, që na shndërron në trajta të çuditshme dhe pasi të na stërkeqë mirë e mirë, na forcon e na bën të shpërlahemi nga çdo ndiesi e butë e të brishtë dhe në vend të tyre zënë vend instinktet hakmarrëse, që dalin nga ne në formë këlbazi, e mveshim qiellin arsyes me të dhe për hir të interesave të atyre që na përgatisin, mësohemi të ngrehim vetëm gishtin…
Këto i mendonte njeriu, që tash ikte me të madhe nëpër hijet e plepave të butë të rrugës në Lagjen Gj. Nesër, ky njeri do të bëhet vrasës. Njeriun që do ta vrasë, do të jetë pjesë e mirë e vetvetes së tij.
Për çudi, thembrat s’i djegin më.
… dhe ajo ditë erdhi. Rrugën nuk ia kishin shtruar me hithra, me spirra e as me prush. Shkonte ky njeri drejt shtëpisë së kaltër të Lagjes Gj.
Pas asaj dite, kur nga të katër anët e kësaj lagjeje ishin dëgjuar krisma rrënqethëse, e kishin parë këtë njeri duke u fshehur hijeve të plepave të butë, me setër të shijaktë, duke i grimcuar thonjtë e mbushur me llum të zi…
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen