Sylejman Aliu: Muzgu i bardhë

Fragment nga romani
 „Muzgu i bardhë“

Autor: Sylejman Aliu
 
Poeti po agonte si i marrë. Mori tubëzën e vjershave. I derdhi nëpër dysheme. Mu kur nisi t'i rridhte një buzëqeshje gati e mpirë, bërtiti me një zë të llamarintë.
- Më vdiqët!
Pastaj ngarendi në rrugë. Në rrugën e kuqe prej gjaku. "Kjo është gjeografia ime", tha dhe u duk sikur përpiqej ta fshihte zërin prapa mjegullës së hollë të agmisë.
Mëngjes i shkundur! Mëngjes i përsëritur...
Kërkonte diellin në rrugën e kuqe, apo çfarë kërkonte kështu i gërmuçur? Kërkonte ngjyrën e tij të mendjes, të përjetimit... Nuk merrej vesh.
Lindja është pjesë e ideologjisë artistike, - pëshpëriti dhe sakaq shtrëngoi kraharorin. – Perëndimi është natë..., është trishtim... Atje njeriu bën jetën e thneglës, humbet fare dhe muzgu i parë i mbrëmjes e pështjell me tylin e vdekjes dhe të humbjes. I vdekur duket. Lindja sjell shpresën... Mjerë ai njeri a popull që rron pa shpresë.
Morali nxehet nga Lindja dhe përfundon me Perëndimin, thoshte dhe ngutej të uronte skamjen e vuajtjeve... Nëse njeriu nuk rron me urinë ideologjike, për çfarë i mbetet të mendojë?
Befas i shfaqet një hije. Aso hijesh që vijnë të qullta fare dhe pa trajtë të veçantë. Kjo hije i duket se ka mbledhur gjithë terrin e nëpërdukshëm të agmisë dhe shfaqet kështu. "E shoh, e shoh! Por e di se nuk është personazh imi ky. Personazhet e mia nuk vijnë si hije! Ato janë të praruara me diellin e Lindjes, ani se vijnë zhele-zhele! Personazhet e mia shkëlqejnë nga brenda, të shëmtuara duken nga jashtë..."
- Kush je ti që më afrohesh kështu si natë?
Tingëllon një heshtje e mërzitshme.
- Jam unë... jemi ne, hijet e vdekura! Ti na krijove dhe tash që dukemi kështu, shëmbëllejmë mendjen tënde!
- Ti je... Ju jeni laneti! Unë kurrë s´kam krijuar lanetër! Mendja ime nuk është kështu natë dhe e patrajtë!
- Mos! Mos e përbuz krijesën tënde! Unë dhe të tjerët, qëkur na krijove, u bëmë të vdekur! Gjithmonë na ke krijuar nga paqenësia dhe të paqenë dukemi!
- Hesht! Personazhet e mia janë të gjithë heronj...
- Të gjallë a të vdekur?
- Ku ke parë heronj të gjallë, or lanet?!
- Të qenë a të paqenë?
- Heronjtë krijohen, ata nuk ekzistojnë këtu!
- Ekzistojnë! Të gjallë, bile, ekzistojnë! Përse na krijove neve kur, po t'i doje, të gjallë ke më shumë se ç'i pranon?
- Vetëm heronjtë njohin njëri-tjetrin. Nuk jam hero që t´i njoh të gjallët! Unë jam poet dhe dua t´i krijoj ashtu siç dua unë, ashtu siç kam qejf të jem edhe vetë!
- Duke krijuar heronj të paqenë, kërkon, prandaj, të dukesh vetë i tillë?
- Jo! Dua ta rregulloj kombin...
- Kërkon ta mashtrosh kombin!
- Jo! Dua ta madhëroj atë!
- Pse? I vogël është ai? I pavlerë të duket?
- Së paku do të vdisja po të mos e pasuronim edhe kështu kombin!
- Do të thotë ju na krijoni që të mos vdisni?
- Jo! Që të rrojë kombi!
Hija pështillet dhe sikur bëhet edhe më e zezë.
- Ç´i duhet jeta kombit me krijimet si ne, nëse s´i ka të njëmendtit?
- Prandaj ekzistojnë poetët!
- Edhe të marrë qofshin?
- Edhe të marrët janë të kombit heroik!
Qeshet hija, pastaj, duket sikur përpiqet të ikë.
- Kjo rrugë e kuqe, duket të jetë e gjakut! - u bë sikur pëshpëriti Hija dhe u ngut të mbulonte bojën e gjakut në rrugë.
Poeti vuri këtë që tha Hija në letrën e tij të zhubravitur.
- Shkruaj edhe këtë!- tha hija. - Mendja natë është nata e kombit! Poetët duhet ta njohin mirë kombin! Ata nuk duhet të thonë asgjë tjetër për të, pos si është. Po të bëjnë ndryshe, si bën ti, tregojnë sesa pak e njohin dhe sa pak e duan të tillë çfarë është...
- Nga goja jote kullon helm! Ti nuk je krijesë poetësh! Ti je... ju jeni krijesa të shpifura, të shëmtuara që bridhni nëpër gjeografinë e kombit tim për ta trazuar folklorin e tij të madh...
- Folklori i madh është hakmarrës. Kombit tuaj i është mbushur mendja se nga heronjtë folklorikë do të arrijë të rrojë edhe në robëri! Ka ndonjë popull tjetër që ka heronj më shumë se populli juaj? S´ka! Ka popull tjetër që jeton kështu në greminë si populli juaj? S´ka! Atëherë përse i krijoni këta heronj..., përse na krijove edhe neve, në vend që t´i njihni heronjtë e qenë?
- Or, lanet! Heronjtë dëshmojnë se janë të tillë vetëm me vdekjen... Heronjtë duhet të rrojnë jetën që e mësojnë nga folklori dhe të vdesin siç vdesin heronjtë atje! Kupton?
- Atëherë, kombi juaj rron me kujtesën për vdekjen. Rron që të vdesë! Nuk vdiska për të jetuar! Na shiko neve, që jemi krijesa tuajat! Të vdekur u bëmë menjëherë posa na krijove, sepse ne erdhëm nga hiçi, nga mjegullat e trazuara të zhgënjimit tënd karshi asaj që ke parë dhe që ke prekur. Përse kërkon ta mashtrosh kështu kombin?
- Gënjen! Ti shpif! Ke shpirtin dhe trajtën e satanës, siç e ka edhe pushtuesi ynë... Nga ferri i tij ke ardhur...
- Je poet dhe na krijove nga hiçi, ndërsa pushtuesin e quan "yni"! Ti dhe ju s´keni pushtues! Ai nuk është juaji! Ai është vetëm pushtues dhe nuk është pronë juaja, kupton?!
- I di këto, i di! Ka dhe pushtues të tjerë që nuk na robërojnë neve!
Hija prapë pështillet, bëhet sikur tretet, pastaj kthehet edhe më e trashë, më natë. Sillet rreth Poetit, i cili lodhet duke e ndjekur me sy. Ulet në pluhur dhe pret. Pret të ndalet hija. Ajo nuk ndalet. Poeti, pastaj, ngrihet, përpiqet të pështillet si hija, por menjëherë ulet. Hija sillet e sillet dhe gjithnjë e më e errët bëhet. Poeti shtrihet mbi pluhur. Mbi pluhurin e kuq të rrugës. "Është kjo gjeografia ime e përgjakur, mbi të cilën unë bëhem sikur rroj".
- Si të duket qielli i Lindjes? - pyet hija si me tallje.
- E kam krijuar vetë dhe ty, që je hije e djallit, nuk të takon. Ti s´ke qiell, ti s´ke Lindje, ti s´ke dritë. Je bërë nga terri. Nga terri i ferrit...
- Unë kam qiellin e poezisë sate, ku ke mbjellë kotësira. Unë kam dritën e mendjes sate të tillë çfarë e sheh në mua, apo jo? Ti ke qenë në burg dhe të burgosur të quajnë. Atje ke rrojtur me terrin dhe mendimet të janë zgjuar në terr. Ato tremben nga drita...
Vijnë do zëra. Zëra të shterur. Janë të njëmendtë, apo vetëm Poeti i dëgjon? Dëgjohen larg, pastaj, kur në Lindje buza e qiellit, që fle mbi vetullën e bjeshkës së gërmuçur, nis të skuqet nga rrezja e agmisë, zërat vijnë më të shkoqur. Gjithnjë e më të qartë, gjithnjë e më të njohur.
- I dëgjon, poet? Vijnë të ta vdesin poezinë! - tha hija. - Unë do të jem dëshmitar i një bukurie të ndritshme. Ky popull nuk duhet të rrojë më me heronj të trilluar, të shpifur, që shërbejnë vetëm sa për të mashtruar, vetëm sa për t´u dukur ju vetë heronj!
- Jo! Nuk munden, nuk bën! Poezia ime, është jeta ime. Nëse këtë poezi ma vdesin, do të thotë se ata vijnë të më vdesin mua!
- Jo, jo! Dritën e ditës, atë të njëmendtën, do ta përjetosh vetëm atëherë. Do të harrosh se terri i burgut ishte vetëm përpjekje jotja që të dukesh i pamashtruar. Me të, pastaj, ke dalë dhe je përpjekur të mashtrosh gjithë kombin.
- O, lanet, lanet! Të gjithë të burgosurit kanë sakrifikuar shumë...
- Përse ju burgosën? Çfarë ngjau pas burgut tuaj?
- Na burgosën se ne Lëviznim...
- Ju lëviznit sa për t´u burgosur?
- Jo! Na tradhtonin, gjithnjë na tradhtonte dikush?
- E di, e di! Ju nuk mund të lëviznit ilegalisht. Po të bënit kështu, pastaj, nuk do të arrinit të shquheshit! Pëshpëritnit njëri-tjetrin për vete dhe pëshpëritja, pastaj, përhapej valë-valë dhe përfundonte atje ku ju dërgonin. Në burg. Po të mos ishte kështu, ju edhe sot do të përmbaheshit dhe nuk do të lodhnit kohën me vetveten. Shumica e popullit s´ka qenë në burg, por ka sakrifikuar edhe më shumë se ju. Jashtë burgjeve ai ka qenë edhe më i burgosur... më i burgosur dhe tash nuk krekoset siç krekoseni...
Zërat tash janë afruar fare. Derisa vinin nga larg, zhurma dukej shumë e madhe, ndërsa tash që janë afruar, duket sikur do të pushojnë fare. Poeti kishte zënë leshrat e kraharorit dhe dukej sikur do t´i shkulte. "Hijet e popullit qenkan të zorshme", tha vetë me vete dhe sytë iu mbushën me një lot të akullt, të pashpresë. "Kam dhënë kaq shumë për këtë popull, tash ai kërkon të ma marrë jetën e poezisë sime!"
Zërat vijnë. Janë aty. Dëgjohet edhe një frymëmarrje plot dihamë. E zorshme. E sëmurë.
- Unë jam Shpend Guri, - tha zëri i parë.
- Nuk të njoh! – tha Poeti duke rrëshqitur pëllëmbën mbi pluhurin e përgjakur të rrugës. - Përse vjen kështu i fshehur? I shpifur më dukesh!
- Jo! I gjallë isha. Më ka vrarë besimi im i marrë! Pse më bëre hero?
- Sepse nuk ishe hero!
- E mua pse nuk më bëre hero?! – tha zëri tjetër i merakosur.
Poeti tha:
- Ishe hero dhe nuk të bëra! Unë krijoj heronj…
Poeti, i hutuar fare, nisi të bërtiste. Bërtima e tij ishte e shkumëzuar dhe shpërndahej si stërpika. Nuk merrej vesh se ç´do të thoshte. Shikoi nga qielli i lyer me terrin e nëpërdukshëm të agmisë dhe sikur bëlbëzoi një varg mllefor që kishte për terrin dhe për hijet. „Vetëm terri i shquan këta zëra lanetërish!“, mendoi. Mori në duar pluhurin e kuq të rrugës dhe me të gjuajti... Kë gjuajti?
- Heronjtë tuaj degdisnin gjithandej nëpër varret tona dhe mbi ne kërkojnë vetveten dhe hijerëndësinë...! - bërtiste një zë tjetër dhe nisi të zhgërryhej nëpër pluhurin qull të rrugës së përgjakur.
"Prapë populli! Kërkuaka përgjigje!“, tha me pezm Poeti. „Nuk i mjaftuakan poezitë e mia që të shohë, që të rrojë krenar me heronjtë që i pagjumë ia krijova?! Popull i çuditshëm! Kërkon të bëhet ky hero! Atëherë, për çfarë ndryshuaka nga popujt e tjerë, te të cilët shquhen heronjtë kolektivë, ndërkohë që heronjtë individualë i kanë të marrë fare? Të gjitha meritat e veta ia lënë kolektivit, që do të thotë popullit! Ne duhet dhe jemi në secilën pikëpamje origjinalë..."
- Heronjtë tuaj të shpifur sot bëjnë dashuri me lugetërit! - pëshpëriti Hija dhe sakaq u bë sikur shikonte anash të mos e dëgjonte kush.
- Nuk është dashuri nëse përputhen pikëpamjet! Fundja, ne nuk mund të flasim për të sotmen. Të sotmen do ta këndojmë të zbukuruar nesër! Ne sot i këndojmë së djeshmes, të cilën duhet ta veshim me artin e mburrjes që të mos njihet çfarë ka qenë! Po të bënim ndryshe, populli do të zhgënjehej dhe do të binte siç ka rënë edhe ky pluhur mbi rrugën e kuqe nga gjaku! Kjo është detyrë e poetëve, që rrinë zgjuar përherë për ta pritur Lindjen, së cilës aq shumë i besojmë.
- Të gjithë poetët?
- Jo! Disa janë maskarenj dhe ëndërrimtarë të neveritshëm. I luten Perëndimit dhe shajnë Lindjen, Lindjen tonë frymëzuese dhe artistike! Lindjen tonë ideologjike... Mendja e tyre bëhet sikur ndërton realen. Shtojnë se duke e mbushur popullin me të realshmen, ai kurrë nuk do të duket kështu, siç duket tash dhe kurrë nuk do të mashtrohet më! Gjepura! Ata s´bëjnë tjetër, pos që ushqejnë tradhtinë e idealit dhe të frymëzimit nga drita e vërtetë e njerëzimit... Asnjëri nga ta s´ka qenë në burg dhe s´ka kapital të tillë...
- Ma dhunuan vajzën katërmbëdhjetë vjeçe... - tha dikush dhe fjalët sikur ikën të fshiheshin pas Hijes Natë.
- Unë nuk bëra gjë të jashtëzakonshme. Rrija pranë e pranë atyre që, nuk e di pse, kishin nevojë të më lavdëronin. Unë, vërtet, nuk ua prishja atyre fare. Përkundrazi. Nuk përtoja të flisja e të shkruaja për ta posa kisha marrë vesh se ata donin kështu. Se e gjithë kjo lojë u shkonte për lale. Vdekja më erdhi prapa shpine. Nuk e di kë kisha prapa. Unë vdiqa, kurse ata thanë se më kishin vrarë shkijet! Vrasin, thashë vetë me vete, vrasin shkijet! Ata gjithnjë kanë vrarë. Janë të etur për gjak... Pastaj, dëgjova emrin tim hero në këngë dhe në poezinë tënde poet! Hero nuk isha. Përpara këtij populli të vrarë e të djegur seç ndihem keq... Erdha t´i them se për këtë unë s´kisha faj dhe kështu, i vdekur që jam, nuk mund t´ua mbush mendjen se nuk u vetëshpalla hero! Jo! - tha një tjetër zë dhe treti menjëherë.
- Më shpallën tradhtar, sepse dija të mendoja... "Heronjtë dhe jotradhtarët nuk i largojnë fëmijët! Ata vriten me të gjithë!", më thanë dhe vajtën me kërcënime të llahtarshme.
U pa të vinte Njeriu i Popullit. Vinte duke u shalakatur, sikur shkundej nga mbetja e zbehtë e natës. Pas tij vinte edhe përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve, të cilin po të mos e shikoje më gjatë, dukej si hije e fshehtë, tinëzare e Njeriut të Popullit. Edhe Hija Natë, që dukej e trazuar fare, me siguri do të ketë pritur që pas përgjegjësit të Agjencisë së Falsifikimeve do të vinte edhe profesori i letërsisë. Ajo, e vdekur siç ishte, nuk mund të arrinte të kuptonte se Profesori i letërsisë e kishte zët terrin. Në ballkonin e tij përgjues ai gjithnjë priste Lindjen...
- Të erdhi Njeriu i Popullit! - tha Hija gati pëshpëritshëm. - Vjen vetëm, pa popull! Ku e ka popullin?
- Ai është vetë populli, lanet!
- Duhej të quhej, pra, Popull dhe jo Njeriu i Popullit! Njeriu i Popullit duhet ta ketë edhe popullin... Ai nuk mund të jetë popull...
- Populli është i një mendjeje me të!
- Edhe ti i një mendjeje je me të?
- Edhe unë jam popull!
- Po këta zëra të vdekurish që i dëgjove? Nuk ishin të një mendjeje me ty!
- Të gjithë vdesin një ditë. Edhe unë, edhe Njeriu i Popullit...
- Si mund të rrojë, pastaj, populli pa Njeriun e vet?
- Rrojnë kujtimet. Ato i ushqen folklori dhe arti ynë!
Hija Natë nuk tha më asnjë fjalë. U tkurr fare, u bë aq e nëpërdukshme dhe treti. Poeti nuk e vuri re ose nuk donte ta shihte më, nuk dihej. Në vendin e hijes u ndal Njeriu i Popullit.
Pas tij, pak më larg, u ndal dhe përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve.
- Ne tash do të flemë, Poet! - tha Njeriu i Popullit me të shpejtë. - Po afron Lindja...
Nga qielli po zbriste një re e qullët fare dhe po palohej mbi gjeografinë e përgjakur të Poetit.
- Jam i dërrmuar fare. Më kanë lodhur halucinacionet... Më vjen të çirrem. Më vjen të mallkoj edhe këtë rrugë të përgjakur...
- Përse? Halucinacionet vijnë nga dilemat që të mundojnë! Nuk guxon të kesh dilema!
- Po kjo rrugë e përgjakur?
- Është gjaku i popullit! Si do të dukej ky popull po të mos vdiste për këtë tokë?
- Ai nuk vdiq! E vranë! Vrasja e tij më mundon! Më bëhet sikur ka mundur të mos vritet kështu dhe kaq shumë!
- Nuk është vrarë shumë! Nuk e sheh se ne, unë dhe ti, përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve, por dhe Profesori i letërsisë, jemi të gjallë?
- Megjithatë...
- S'ka megjithatë!
- Natyrisht, natyrisht! Të gjallë jemi. Pajtohem! Po të mos isha i gjallë, nuk do të mund të krijoja poezinë time!
- E sheh?
- E shoh!
- Ke tash dilema?
- Kam!
Poeti kërkonte me sy Hijen Natë. Çfarë i duhej?
Njeriu i Popullit heshti. Paloi flokët e paktë, që përziheshin me fijet e natës, e cila po përpiqej të zgjaste jetën e errët karshi agmisë së mërdhezur.
"Sikur njeriu të shihet me veten sy më sy, do ta puthte a do ta kishte p'shty", seç m'u kujtuan këto vargje të atij poeti ëndërrimtarë dhe maskara, - tha vetë me vete Poeti dhe sakaq, duke i rudhur krahët, tha me pëshpërimë: "Nuk e di!"
- E di, e di! - tha me një zë të thatë dhe plot gërritha.
Njeriu i Popullit ktheu kokën trembshëm nga Poeti.
- Çfarë di ti? Ti nuk di asgjë! Unë jam këtu për të menduar dhe për të ditur! Ti duhet të vargnosh vetëm bëmat e mia! Ato, pastaj, duhet t'i bartësh në personazhet e shumta që duhet t'i krijosh e të cilat shëmbëllejnë në popullin që s'e kemi! Ato janë më të dëgjueshmet...
- E ke! - tha Poeti dhe mblodhi tubëzën e djersitur të flokëve. - Kur të adhurojnë të vdekurit, që do të thotë personazhet e mia, përse të të mos adhurojnë edhe të gjallët, që mendojnë se janë të gjallë?
- Të gjallët e tillë janë më shumë se të vdekur! Nuk i dua! Ata nuk më njohin! Janë mendjetredhur, janë mendjeshtrydhur! Ata nuk i do as Profesori i letërsisë! Nuk i do as përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve...
- Unë them se ju duan, - u ngut Poeti. - Unë do t'i vë të gjithë në vargje dhe atje ata do ta gjejnë parajsën e dashurisë që do të kenë ndaj jush! Nuk i lë dot të mashtrohen dhe të rrojnë kaq zbrazët pa ju, pa dashurinë që duhet të kenë ndaj jush!
- Nuk më duhen! Për çfarë më duhen ata? Edhe po të më duheshin, edhe po të më donin, unë nuk do të kem kohë t'i dua dhe t'i pyes për asgjë! Unë vendos vetë!
U afrua përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve dhe i foli në vesh Njeriut të Popullit. Sakaq Hija Natë u duk përsëri prapa Poetit.
Njeriu i Popullit lëshoi një të qeshur si hingëllimë. U mblodh si iriqi. Pastaj, nuk e di pse, nisi të ngarendte me një thopërçi të vrershme. Pas tij nisi të vraponte edhe Poeti. Ata u larguan dhe u duk se do t'i përpinte nata e zbehtë e agmisë.
- Është i çmendur përfundimisht, - tha me një të qeshur mjaltë përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve. - Është i lehtë si pendla. Kur duam, e bëjmë të lartë sa bjeshka, kur duam, e bëjmë të ulët si këneta...
Hija Natë përgjon dhe sikur prapë përzihet, pështillet dhe ndërron vendin. I afrohet përgjegjësit të Agjencisë së Falsifikimeve.
- Për çfarë ju duhet ai si këneta? - tha Hija Natë dhe u duk sikur kërkonte t'ia zinte frymën përgjegjësit të Agjencisë së Falsifikimeve.
Përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve e shikoi Hijen Natë pa i vënë ndonjë rëndësi. I tha sikur ta kishte njohur që nga lindja e natës.
- Ç'të duhet ty, oj hije e vdekjes? As ty nuk të hyn në punë krenaria e tij e të marrit! Ne e duam, se na nevojitet! E përdorim sipas qejfit dhe nevojave tona sakrificën e tij të marrë!
- Ka të drejtë përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve! - shtoi Profesori i letërsisë, i cili ishte afruar më lehtë se karkaleci. - Duke e përkrahur sakrificën e tij patriotike, unë kam arritur që t‘i rrënoj të gjithë kundërshtarët. Tash që e kam arritur këtë, nuk më duhet gjë tjetër, pos ta tall, siç e tall tërë populli. Për të vetmen gjë, prandaj, më nevojitet populli... Njësoj bën edhe përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve.
- E, Poeti? - pyeti Hija Natë me trishtim.
- Ai është një idilik patriotiko-folklorik, i cili ia lodh bythën kohës... - thanë gati njëherësh Profesori i letërsisë dhe përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve.
Nga larg u panë të ktheheshin me britma të shkumbëzuara Njeriu i Popullit dhe Poeti. Ata ngarendnin dhe dukej, sipas turrit që kishin marrë, nuk do të ndaleshin më.
- Ju e keni çmuar lart poezinë e tij, Profesor! - tha Hija Natë.
Profesori hapi sytë. U përpoq të shihte atë që i fliste dhe u duk sikur u tremb.
- Nga më vjen ky zë i llahtarshëm? Në qoftë se është i natës, është i fundit të saj, nëse vjen nga vesa, dielli do ta zhbëjë!
- Koha jonë ka shumë hije që na ndjekin, Profesor! Mos u trembni! Nuk e çon fjalën më larg se ç'është nata dhe më larg se këtu!
- Jam në dorën tënde, përgjegjës i Agjencisë... Nuk jam mësuar ta përgjoj as vetveten, e lëre më hijet e natës...
- Ves i keq! - tha Hija Natë dhe sakaq u mbështoll rreth Profesorit.
Përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve qeshi. Qeshi mu kur pranë tyre kaluan duke ngarendur Njeriu i Popullit dhe Poeti.
- Kush je ti që flet për veset e mia!?
- Jam ti, Profesor!
- Nuk është e mundur!
- Përse nuk është e mundur?
- Nuk e kam ndërgjegjen e tillë! Më mirë të mos e kem fare, sesa të jetë e zezë dhe e pistë kështu siç dukesh të jesh ti!
- Profesor! - thirri Poeti nga larg.
Profesori ktheu kokën nga ai. E pa tek ulej në pluhurin e kuq të rrugës shumë hapa larg tij. Që andej përgjoi dihamën e tij të thellë dhe të shpeshtë.
- Je lodhur, Poet! - tha Profesori me një bërtimë të pavullnetshme.- Ku është Njeriu i Popullit?
- Ka vajtur t'i mbledhë tubëzat e para të Lindjes! - tha Poeti i rrëzuar përdhe. - Unë u ndala, sepse ca të shkreta dilemash m'i shkurtojnë këmbët!
- Nuk duhet të ndalesh, Poet! Populli kërkon sakrifica të mëdha! Vetëm populli t'i shëron dilemat...!
- Populli? I ziu popull! Po unë atë po e kërkoj! E kërkoj dhe s'e gjej dot! Na e kanë vrarë para syve tanë!
- Kujtimi për të është i mjaftueshëm! Po të ishte ende, ai do të gabonte edhe më! Mirë që nuk është më dhe ne, që jemi të ndërgjegjshëm për këtë, duhet t'ia hapim derën krah më krah për ta futur si hero në këngë!
Poeti shpejt e shpejt shënoi diçka në letër, e cila prej larg dukej si një leckë që i ngjitej si arnë natës tashmë të nëpërdukshme.
- Ku është Edona? Ku është Profesori i historisë? - pyeti prej larg Poeti dhe dukej sikur shkruante emrat e tyre në rrugën e kuqe.
Nuk dihej se ç'ishte në të vërtetë ajo shfaqje mjegulle e përhimtë, që nisi të palohej mbi shpinën e kërrusur të Poetit. Nuk dihej, po ashtu, ku treti me aq shpejtësi Hija Natë. Nuk dihej se ku treti pyetja e Poetit të mbuluar me vesë. Profesori i letërsisë nxori nga xhepi i brendshëm i setrës pasqyrën e rrethuar me një kornizë argjendi. U bë sikur e fshehu prapa shpine dhe, duke dashur ta befasonte vetveten, e nxori me të shpejtë dhe e vuri para syve të tij.
- Oj, pasqyrë, kallëzona ne...
Pastaj, e tërhoq me të shpejtë. U bë sikur me duart e tij eshtake bëhej gati ta thyente. Kur nuk mundi, e afroi edhe një herë para syve dhe sakaq e fërfëlloi tutje, mbi rrugën e kuqe.
- Ç'pate, Profesor? Për një çast pasqyra shëmbëlleu në një shkëlqim farfuritës... Përse e hodhe? – u dëgjua pëshpëritshëm zëri i Hijes Natë.
Profesori ngarendi. Ku shkonte?
E mori me të shpejtë pasqyrën e fërfëlluar, e ngjiti në nënsqetull dhe qeshi... O, Zot! Sa me të shpejtë ai e mblodhi të qeshurën dhe e fshehu pas buzëve të mbuluara me leshin e mjekrës. Eci, pastaj, edhe një hap. U ndal. Shikoi nga prapa. Nuk ishte askush. „Ika!“ sikur tha, por zëri nuk i doli. Me siguri iu ishte ngatërruar nëpër leshin e mjekrës dhe nëpër tylin e agmisë.
- Ika unë! – tha përsëri, por tash me zë të lartë, aq të lartë sa u tremb edhe vetë. „Ç’kam kështu? Përse trembem kaq shumë nga zëri im? Askush nuk bën të ma njoh dobësinë e frikës! Unë di ta fsheh, siç e kam fshehur gjithnjë këtë të mallkuar që më erdhi bashkë me lindjen time! Trembem tash nga zëri im, sepse vetëm ky më njeh!“
Pastaj prapë nxori pasqyrën. E flladiti një herë në erë, duke u sjellë në rreth dhe e vuri para vetes.
Do t’ i shemb të gjithë! Do ta shemb edhe përgjegjësin e Agjencisë së Falsifikimeve! Ai është një këlysh dhelpre, që bëhet sikur i beson kokës sime, por e di se e kupton sesa pak dije ka në të! Sesa shumë hile ka në të. Unë jam njeri me fat! Sa herë ndihem i shteruar ngarend të puth dorën e hirësisë së tij grek, Janullatos, i cili me mjeshtërinë e tij të lartë patriotike ka ngulur dy këmbët mbi kishën tonë dhe që nga andej mbush mendjen dhe shpirtin me frymëzimet antike të Lindjes! E duam, sepse në Pasilirinë tonë solli civilizimin bizantin, para të cilit ne gjunjëzohemi! Edhe përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve frymëzohet kështu, por ai thith në gjirin e ujkonjës së Karpateve... Do ta shemb edhe atë! Pse të mos thith frymëzime unë në të dyja vendet?
Pasqyrën e drejtoi nga Lindja. Përnjëherë para tij u shfaq në trajtë të tij Hija Natë.
Këtë hije e njoh! E kam parë disa herë! – tha me të butë profesori dhe ngarendi ta zinte.
- Kush je ti, oj hije tinëzare që më vjen kaq afër dhe më përgjon?!
- Të thashë! Jam ti! Jam Poeti! Jam Njeriu i Popullit, jam përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve... Unë kam trajtën tuaj të errët! Nuk jam nga ato trajta që i shquan dielli! Ato janë të zakonshme për të gjallët dhe për të vdekurit. Të kesh hijen tënde edhe në terrin e natës, është diçka e veçantë, që s’e ka askush tjetër! Unë jam hija juaj e brendshme! Jam syri juaj i tretë!
- Ti s’je hije! Ti nuk mund të jesh ndërgjegjja ime! Atë e shfaq si diellin para popullit!
- Unë jam ti! Ti këtë e di! Dielli yt i ndërgjegjes s’ka ekzistuar kurrë! Ç’kërkoni në këtë natë? Prisni Lindjen që ta mbushni kohën tuaj me mashtrime dhe me dritën e mendjeve tuaja të shpifura? Tash të gjithë na shohin, edhe pse si hije dukemi, edhe pse të vdekura dukemi. Na shohin dhe na njohin. Duke na parë dhe duke na njohur, ju shohin dhe ju njohin edhe juve! Ju do të vdisni...
- Edhe Poeti?
- Jo! Do të vdesë vetëm poezia e tij, pikërisht ashtu siç ke thënë dhe ti!
- Atëherë unë nuk do të vdes asnjëherë! Di ta mësoj unë Poetin se si duhet të më fusë në vargjet e tij, që të mos vdes siç kujton ti!
- Si mund të rrojë poezia e tij kur personazhet e tij janë të trilluara, siç do të jesh dhe ti i trilluar?
- Unë ekzistoj! Nuk do të më trillojë!
- Do ta trillojë bardhësinë e ndërgjegjes sate! Poeti duhet të të vargënojë kështu siç je! E di! E njeh ti Poetin. Ai do të të fusë në vargjet e tij ashtu siç dëshiron të të shohë, siç dëshiron të jesh. Ai kështu të ndihmon të mashtrosh edhe ndërgjegjen tënde Po ta bëjë këtë, atëherë të zitë e hilesë së gatuar në magjen tuaj shpirtërore do të mbulojnë edhe heshtjen e miqve! Ne e dimë se ti, Profesor, nuk mund të rrosh pa frikë. Frikën e mbulon me rrënime, me sharje, brenda të cilave të bëhet sikur ke ngritur kalanë e vetëkënaqësisë përulëse.
- Është në natyrën time, oj hije laneti!
- Unë jam ti! Përse po harron?
Njeriu i Popullit u kthye. Plot dihamë. I lodhur ishte, apo ia kishte zënë frymën ngacmimi i një shqetësimi që i ishte paluar në fytyrën e tejdukshme?
- Ku është Poeti? Ku është përgjegjësi i Agjencisë...? Pse jam kështu vetëm? Pse më kanë lënë kaq të vetmuar në këtë rrugë të përgjakur? - tha Njeriu i Popullit dhe nisi të zhvishej. Një herë hoqi këmishën, pastaj nënkëmishën, pantallonat e zhubravitur...
- Nuk je vetëm! Je me popullin! - u dëgjua një zë që vinte sikur të ishte i Hijes Natë.
- S’ka më popull! Atë e kanë vrarë. Ne jemi vdekësit e tij! - tha Njeriu i Popullit dhe sakaq hoqi edhe tëlinat.
U bë sikur tyli i hollë i territ u zhdavarit. U përpoq të ikte dhe, pastaj, përnjëherë, treti. Rrezja e djegur e diellit preku trupin lakuriq të Njeriut të Popullit.
- Ti je dielli? E po, shiko atëherë!
Ia ktheu bythën dhe bëri një erë të zëshme.
Profesori i letërsisë pak më tutje kishte krijuar para vetes një shkurrë dhe, pasi kishte pëshurrur aty cërka-cërka, kishte zënë pusinë e përgjimit. Shikonte se ç’bënte me bythë jashtë Njeriu i Popullit. Natyrisht, ai një herë ishte pështirosur dhe gati sa nuk ishte ngritur në këmbë, të vraponte drejt tij dhe që andej, edhe pse thatim i nëpërdukshëm, mendonte ta fërfëllonte Njeriun e Popullit tutje, përtej secilës kohë, përtej, qoftë edhe kohës së vet. Por, e la. Nuk u ngrit dhe nuk e fërfëlloi Njeriun e Popullit. Pështirosjen nisi ta mbulonte një qetësi e vdekshme kënaqësie. Diçka doli nga shkurra, që i përngjante një avulli shurre dhe iu ngjit fytyrës së mavijosur të Profesorit. Nga larg shihej se ngjante diçka e pashpjegueshme, diçka krejtësisht e befasishme. Profesori po dehej. Dehej nga një kënaqësi, e cila dukej sikur palohej mbi relievin e thyer të mollëzave të tij, duke u përpjekur që të binte, por të mos lëndohej mbi eshtra mollëzash të fishkura.
- Unë kam shkurren time... Unë kam shurrën time... Vetë i kam krijuar! – pëshpëriti profesori dhe sakaq u duk sikur me dorë përpiqej të zhdavariste avullin e qullët që ngrihej si një tis lecka-lecka para syve të tij. „Ç’është kjo që përpiqet të më verbojë?“, sikur thoshte profesori. „Janë avujt e reaksionit popullor, sigurisht!“, pëshpëriti dhe përnjëherë u plandos në dheun shkrumb të gjeografisë së poetit, ku mund të gjendeshin vetëm pak pika lagështire, ku kishte pëshurrur para pak çastesh. Hundë e buzë kishte rënë Profesori në pluhurin e djegur të passhkurres.
Ç’bënte ai atje?
Fsheh fytyrën, apo kërkon fytyrën?
- Edhe njërën, edhe tjetrën! – tha përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve.
Pastaj, u kërrus lehtë-lehtë, mbushi grushtet me pluhurin, që kishte lagështirë shurre dhe, duke e bluar atë midis gishtërinjve, e pluhuroste nga lart kokën gjysmëtullace të Profesorit. Pluhuri palohej me përtesë, sikur më mirë i bëhej të rrinte atje ku ishte, qoftë edhe ashtu i bërë qull, sesa të binte mbi kokën e profesorit.
Poeti po vinte me dritën e diellit. Ishte ngarkuar me shendin më të devotshëm të shpresës. Vinte i gëzuar dhe me një buzëqeshje fëmije. Tash as ballukja e tij e shkapurishur nuk pipëtinte. Ishte strukur mbi ballin e tij të kuq dhe bëhej i paluar si asnjëherë tjetër.
Mungonin vetëm Njeriu i Popullit, populli dhe Hija natë. Pronari i Agjencisë së Falsifikimeve qëndronte ende mbi kokën e profesorit, mbi të cilin bluante pluhurin.
- Do të na bie hije e keqe profesor, pastaj! Do të flasin...
- E, kush i dëgjon? – tha profesori duke i përzier fjalët me pluhurin e qullët që i futej në gojë.
- Njëmend, kush i dëgjon! – tha i çuditur përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve. - Kush i dëgjon shpifjet e tyre!
- E di se do të na shajnë!
- E di edhe unë!
- Megjithatë, fjalët e tyre... sharjet... do t’i tretë era ende pa arritur veshin...
- Hë, hë! Pa arritur te veshi i shurdhër, thuaj!
- Nuk është i shurdhër! Ne bëhemi sikur nuk i dëgjojmë!
- E çfarë kanë bërë ata që i kanë dëgjuar?
- Asgjë, asgjë! Sipas teje, u dashka të vazhdojmë...
- Edhe më shumë se të vazhdojmë! Duhet të triumfojë zhurma jonë e fjalëve. Vetëm pas zhurmës së tyre mund të fshihemi ne...
- E kush duhet të na shohë, pastaj, kur të fshihemi...?
- Profesor! Aroma e dheut të lagur, ku ke futur hundë e gojë, sikur ta lëkundë instinktin e veprimit tonë magjepsës... Ngrihuni!
- Nuk ngrihem dot! Atëherë do të më shihet fytyra!
Vjen Poeti. I shkundur fare duket. I mërdhezur. Duket sikur në të kanë hyrë të gjithë dimrat. Mesvetullat e tij rrinë të vrenjtura, por nën qepallat e tij gati të lodhura, duket sikur është bërë gati të pikë loti. Një lot i madh. Ai e di se po t’i pikë loti, ai do të bjerë në pluhurin e kuq të rrugës dhe do të bëhet tok me gjakun. E mban dhe nuk e lë të pikë. I dhembset? Nuk e di! Frikësohet? Prapë nuk e di! Poeti përpiqet ta gjejë kohën e pikjes së lotit. Nuk dëshiron, mbase, që në të njëjtën kohë të derdhet gjaku dhe loti. Pas gjakut, vjen dhembja, pas dhembjes, nëse nuk pikon loti, vjen burrëria! Për hir të burrërisë ne nuk qajmë, ne nuk derdhim lotin. Që të dëshmojmë burrërinë, jetës nuk i vëmë karar. Jetën e masim me vdekjen! Populli është vrarë, mendon, dhe unë këtë pikë loti nuk do ta derdh. Zhburrërimi është tragjik. Do të përmbahem për popullin tim të vrarë! Nuk do të qaj, edhe pse zemra më pikon gjak dhembjeje e pikëllimi!
- Profesor! Ç’bëni atje në pluhur!?
- Marr fuqinë e tokës, Poet!
- Ajo është e përgjakur, profesor! – shtoi Poeti me habi.
- Edhe e pëshurrur është! – u ngut të thoshte përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve.
Një heshtje mortore. Ajo u shfaq aq përnjëherë. Dukej se kështu kishte qëndruar gjithmonë. Poeti mundohej ta shkundte këtë heshtje me një belbëzim poetik, por ajo sikur i kthehej si tallje, si përbuzje dhe atij i dukej sikur i përplasej në fytyrë dhe e rrihte brutalisht. „Në shurrën time, shoh fytyrën time“, u përpoq Poeti të rikujtonte pohimin e një tjetri poet, që e kishte dashur të vdekur.
- Nuk vritej ai, jo! - thoshte. - E ruajnë engjëjt. E ngjall poezia e tij!
Profesori nxori fytyrën nga dheu i lagur pas shkurres dhe bërtiti:
- Hiç nga goja atë lanet!
Pastaj, shpejt e shpejt, e la fytyrën e tij prapë në dheun e lagur.
Edhe pse kishte bërtitur, heshtja nuk ishte thyer! Ajo ishte e hekurt, e plumbtë. Jeta në këtë unazë heshtjeje ngadalë po e humbte kuptimin.
- Frikësohem, Profesor! Një gjëmë e madhe do të bjerë mbi kokat tona. Më duket sikur qielli ka nisur të zbresë dhe gjithnjë e më shumë po rëndon mbi ne!
- Qielli yt poetik është i mërzitshëm, Poet! – tha Profesori.
- Qielli ynë politik është i kthjellët, i mrekullueshëm, Profesor! Atë e ka mbështjellë bardhësia dhe kaltërsia e mrekullueshme, plot shend e gëzim. Rri mbi këtë tokë dhe i merr edhe reflektimin e gjakut të kësaj toke. Trengjyrësh bëhet... – tha përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve.
- Gjaku nuk është ngjyrë! Gjaku është jetë dhe vdekje! Ne sot qëndrojmë mbi vdekjen e popullit të vrarë!
- Që të jetojmë ne nuk është asgjë një gjak i popullit! – sikur bërtiti Profesori.
Erdhi edhe Njeriu i Popullit.
- Në kënetë rron? – pyeti Profesorin dhe sakaq kërceu i trembur. – Më ha sot lëkura. Më djeg, më përvëlon! Është një diell i pazakontë që ka dalë dhe nuk hiqet nga kreshta e bjeshkës. Më mirë të vemi të flemë!
- Të flemë, të flemë! – bërtiti i gëzuar përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve dhe u duk sikur me dy gishtërinjtë tregues të të dy duarve u përpoq të nxirrte gjumin nga bebëzat. – Vemi të flemë, Profesor!
Profesori nuk lëvizi. U dëgjua vetëm gërhama e tij e thellë. Kishte fjetur.
Poetit iu trazua ballukja. Poeti nisi të vërvitej. Dukej i zemëruar. I dëshpëruar. Iku nga rruga e kuqe, në anët e saj. Diçka kërkonte ose kërkonte dhe ai t’i fshihte sytë prapa diellit të agimit, që nuk lëvizte nga prehri i bjeshkës. Atje kishte mbetur. Atje dukej se pushonte. „Do t’i mbledh një nga një! Do t’i mbledh në një vend të gjitha varrezat dhe do t’i bëj jastëk për Profesorin! Kur ta bëj këtë, Profesorit mbase do t’i kujtohet në ëndërr se dikur ishin të butë fare, të shenjtë krejtësisht dhe nuk qëndronin, siç pandehte, mbi kokën e tij!“ dhe mblodhi krënde përreth. Plot krënde. Me krah i bartte. Dhe secilit varr ia ngulte te koka nga një krënde. Sa shumë krënde i duheshin. Një mal krëndesh i duheshin për ta mbjellë këtë fushë kaq të madhe varresh.
Përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve qeshi me gurgullimë. Pastaj iu kujtua: „Kështu dhe unë bëja kur secilit njeri të gjallë, që duhej të vdiste, ia dërgoja nga një qese, një herë të vogël fare, pastaj më të mëdha, me pluhur të bardhë parajse“.
Njeriu i Popullit vuri duart në ije, shikoi diellin me mallkim pse nuk lëvizte nga Lindja e tij dhe tha:
- Poeti vdes duke krijuar simbolikën e jetës nëpërmjet vdekjeve të rëndomta!
- Janë varreza heronjsh e martirësh! – tha me të qeshura të thata përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve. – E di se janë të rëndomta, por ju them se të rëndomtat, siç thua, nuk na hyjnë në punë! Duhet të themi ndryshe, pikërisht siç thashë unë: varreza heronjsh, varreza martirësh! Vetëm kështu të gjallët i bëjmë krenarë! E kupton? Krenaria i bën të harrojnë dhe ata do të duken se nuk mund t’i mundë kurrë vdekja! Kështu, të vdekurit nuk do të vdesin asnjëherë! Të gjallët këso vdekjeje do të kërkojnë gjithmonë!
- I pështjellë, i pështjellë! Je një mjeshtër demoni ti! Të dua për shkak të artit tënd të talljes... Kështu e mund dhembjen më lehtë. Kështu e zbut gjëmën që po më gërryen kraharorin! – tha Njeriu i Popullit duke thyer gishtërinjtë. Pastaj, ktheu shpinën. Mblodhi fijet e mbetura të flokut, u duk sikur ato i hodhi në erë dhe treti sikur ta përpinte avulli i vesës së këtij agsholi të pazakontë.
Poeti mbillte fushën e madhe të varrezave me krënde. Profesori flinte. Përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve përgjonte.
Ishte një heshtje që dukej sikur digjej mbi rrugën e kuqe. Poeti do ta quante heshtje poetike dhe do të ngarendte të përgjonte belbëzimet patriotike të personazheve të veta të mbytura në heshtjen e vdekur.
Erdhi një njeri i veshur si me qefin.
- Hej, ju! – bërtiti ai. – Përse keni dalë dhe përse përgjoni heshtjen?
Përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve tha:
- Shsht! Po fle Profesori!
- Unë mbledh varret t’i bëj jastëk për Profesorin! – tha me pëshpërimë Poeti.
- Nuk bën! Nuk bën! – tha i ardhuri me qefin.
- E, si bën? – tha Poeti.
- Ngrihuni dhe ngritni lapidarë!
Poeti tha:
- Kush je ti që vjen i tillë me të bardha?
- Jam gati i vrarë! Nuk është veshje kjo! I kam lidhur plagët me fashë!
Përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve qeshi me të madhe dhe u duk sikur e trembi përgjithmonë heshtjen e vdekur.
- Asnjë plagë s’e ke! – tha ai.- Ti ke qëndruar tërë kohën në metropolin e zhurmës, larg vrasjeve!
- Ku e di ti? – pyeti i ardhuri dhe u përpoq të shfaqte dhembjet e shtatit.
- Edhe unë të njëjtën gjë kam bërë! Me ty isha. Me ty ishte edhe Profesori. Nuk ishte me ne vetëm Njeriu i Popullit. Ndihmësi i Profesorit me kohë kishte vajtur në fshatin e tij dhe atje kishte kapërcyer vdekjen në katër shtëpitë publike të fshatit.
- O, Zot! Ti nuk mund ta dish! Kam marrë nëntë plagë zemre unë!
- Si Gjergj Elez Alia…? – pëshpëriti Profesori.
- Përse je mbështjellë kështu me fasha? Fashat janë për të lidhur plagët e shtatit! – ia bëri me tallje përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve dhe hungëriu me tallje.
- Plagët e zemrës nuk shihen! Të tjerët s’kanë kohë të merren me plagët e mia të zemrës. Në të vërtetë, s’kam as unë kohë t’i shpalos ato... Unë dua të më shohin me plagë shtati, prandaj kam vënë këto fasha dhe për një kohë të gjatë nuk do të mbështjell trupin tim me rroba të tjera... Vetëm me fasha do të më shohësh! Një herë kështu derisa t‘ua mbush mendjen njerëzve idiotë se plagët e mia kanë domethënie ndër më të trishtuarat dhe që përkojnë me plagët e heronjve. Të zë një herë një vend, pastaj, shohim e bëjmë!
- Qenke njësoj si Profesori! Ju admiroj! – pëshpëriti përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve me të njëjtën hungërimë talljeje.
- Nëse është e vërtetë kjo që thoni, atëherë ju nuk duhet të rrini më mbi kokën e Profesorit që fle si engjëlli, por duhet të bëhesh krah yni që të ngremë lapidarë!
- E do dhe ti një? – u tall sërish përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve.
- E dua!
- Për të gjallë?
- Edhe ashtu, siç jam mbështjellë me këto fasha, do të duhej të dukesha hero! Përse të mos e kam edhe unë lapidarin tim! Në çastet e para të shfaqjes sime si hije e bukur e heroit me plagë kam urdhëruar të shembet gjithçka që është krijuar deri tash. Unë... ne do t’i vëmë themelet e reja të burrërisë sonë poetike... Ti je përgjegjës, sepse e ke Agjencinë e Falsifikimeve, e cila merret me të tilla punë!
- Nuk mund! – tha përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve. – Nuk mund! E kam trilluar dhe e kam falsifikuar vërtetësinë e gënjeshtrës! Duhej të bëja kështu që të më besonin! Po të mos bëja kështu, nuk do të ishin të gjitha këto varre! Unë i kam krijuar këto, kurse tash ju takon juve të ngritni lapidarë!
Njeriu i veshur me fashë prapë u përpoq t‘i shfaqte dhembjet e shtatit të shëndoshë. Tha, pasi shtërzoi nga inati:
- E di, e di! Prandaj, nuk vajta të vritesha! Desha të jetoja dhe të shihja se si veprojnë me mua të plagosur në zemër e në shtat!
Profesori flinte i rrëzuar me fytyrë përdhe. Njeriu i Popullit bënte me dorë i kthyer nga dielli. Ç’bënte ashtu? Mblidhte puhinë apo përpiqej të lëvizte diellin e shtangur mbi shpinën e bjeshkës?
Poeti vazhdonte të mbillte fushën e varreve me krënde lapidarësh. Mbillte këtë fushë varresh dhe nëpër dhëmbë thoshte këto vargje:
„Me dhëmbë kapnit plumbat,
Me shtat mbushnit pusat“.
Pastaj, sikur të kishin mbirë nga kjo melodi e nëpërdhëmbshme të Poetit, u shfaqën vranësirat e qiellit. Ato një herë dukeshin të akullta dhe nga qielli dukeshin kërcënuese, kurse, derisa përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve nguli sytë atje dhe me dorën e majtë përpiqej të gjente kokën e Profesorit që po flinte mbi lagështirën e shurrës së tij që ta zgjonte dhe atij t’i jepte alarmin, vranësirat u shkoqën krejtësisht dhe tash dukeshin fare të nëpërdukshme. Prapa linin vetëm një tis të qullët që do të mbyste frymëmarrjen. Ato shtyheshin dhe përplaseshin në njëra-tjetrën dhe, mu kur përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve ngutej të shkundte kokën e fjetur të Profesorit, ato ndaheshin dhe nisnin një rrugëtim të hutueshëm. Njeriu i veshur me fashë treti. Ku mund të ketë shkuar?
Vetëm poeti këndonte. Vetëm ai shikonte tokën dhe mbillte krënde mbi tokën e mbushur varre. Vetëm profesori flinte. Vetëm përgjegjësi i Agjencisë së Falsifikimeve rrinte zgjuar.
Diell më nuk kishte, sikur të kishte perënduar përgjithmonë agimi.